O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

bo‘ylab, turli balandlikda va tezlikda ijro etilishi mumkin. Bunday o‘yin usulini qo‘llashga 

---

208 
qaratilgan bir qator misollarni qo‘rib chiqish mumkin. O‘yinni “yakuniga” etkazish 
(doigrovka) holati. To‘p to‘rdan 2-nchi zona o‘yinchisiga o‘tdi. 3-nchi zonada turgan 
xujumchi to‘rdan biroz uzoqlashtirishga ulgurdi. 2-nchi zonadagi o‘yinchi zudlik bilan to‘pni 
xujumga irg‘itdi (keskin va unchalik baland emas). 3-nchi zonadagi o‘yinchi sakrab, qo‘lini 
harakatlantirishga kiritayotgan vaqtda raqib to‘siq qo‘yishini sezib qoldi. Bunday holatda 
to‘p bosh ustidan orqa tomonga 4-nchi zonada turgan o‘yinchiga xujum qilish uchun 
irg‘itilishi kerak va bu o‘yinchi xujum kombinatsiyasini yakunlashi lozim bo‘ladi. 
Oddiy kiritiladigan to‘pni qabul qilish. Xujumchilardan (yoki bog‘lovchi o‘ynchilar) 
3-nchi zonada to‘rdan 1m. oraliqda (uzoqda) joylashadi-xuddi to‘p uzatishni bajarishga 
tayyorlangandek. To‘p shu zonaga to‘rdan biroz balandroq yo‘naltiriladi (1m. gacha). 
O‘yinchi sakrab to‘p uzatish usulini taqlid qiladi va kutilmaganda to‘pga zarba beradi. 
Orqa chiziq joylarida ikkinchi to‘p uzatishga chiqish orqali xujumni uyushtirish 
tizimi eng samarali hisoblanadi. CHunki bu jarayonda to‘r oldidagi uch nafar o‘yinchi raqib 
tomon xujum qilish xavfini yaratadi. Aynan shunday xujum tizimi o‘ta unumli, murakkab va 
tezkor taktik kombinatsiyalarni amalga oshirish imkoniyatini yaratadi. Bu tizimni qo‘llash 
shundagina samara berishi mumkinki, qachonki voleybolchilar barchasi nafaqat o‘z 
zonalaridan turli yo‘nalishda uzatiladigan to‘pdan zarba berish mahoratini mukammal 
o‘zlashtirgan bo‘lsa, balki ular turli zonalarga “kesim” shaklida harakatlanib xujum 
uyushtira oladigan bo‘lsa.