O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

 
 
To‘p, to‘r va ustunlar. 
To‘rning tuzilishi 
To‘rning kengligi 1 m va uzunligi 9,5 m bo‘lib, tEshiklari 10x10 sm kvadrat Shaklida, qora 
rangli ipdan to‘qilgan bo‘lishi kerak. To‘rning Yuqori qismida 5 sm kenglikdagi lenta bo‘lib, uning 
ichidan tros (ustunlarga mustahkamlaish uchun) o‘tkaziladi. To‘rning pastki qismidan Shnur 
o‘tkaziladi. To‘rning ikki tomonidan ikki yon chiziqlarga perpendikular ravishda chegaralovchi 
lentalar joylaishtiriladi. Lentalarning kengligi 5 sm va uzunligi 1m bo‘ladi. To‘rning ikki tomoniga 
joylaishtirilgan chegaralovchi lentalar bilan bir yo‘nalishda ikki antenna vertikal ravishda 
joylaishtiriladi. Antenna diametri 10 mm, uzunligi 1,8 m li naychadan iborat bo‘lib, qattiq 
egiluvchan materialdan tayyorlangan bo‘ladi. To‘r o‘rta chiziq ustidan vertikal joylaishtirilishi 
kerak. 
Ustunlar 
To‘r tortiladigan ustunlar yon chiziqlardan 0,5-1,0 m oraliqda o‘rnatiladi. Ustunlarning 
balandligi 2,55 m. Ustunlar yumaloq va tekis Shaklda bo‘lib, o‘yinchilarga xavf tug‘dirmasligi 
kerak. Ustunlar tortuvchi va taranglaishtiruvchi moslamalarsiz o‘rnatilishi darkor. 
To‘p 
To‘pning 
ichidagi 
kamerasi 
rezinadan, tashqi qismi tabiiy yoki sintetik 
charmdan ishlanib, o‘zi qat’iy dumaloq 
Shaklga ega bo‘lishi lozim. Uning aylana 
diametri 65-67 sm, og‘irligi 260-280 g, ichki 
bosimi 294,3 dan 318,82 mba yoki gPa 
gacha bo‘lishi lozim. 
 Hakamlar va hakamlik qilish 
 

---

150 
Har bir uchrashuvni hakamlar tarkibi boshqarib boradi va bu tarkibga: birinchi hakam; 
ikkinchi hakam; kotib; to‘rtta (yoki ikkita) chiziq hakamlari kiradi. 
Birinchi hakam vakolatlari 
Birinchi hakam o‘yin jarayoni boshlanganidan to yakunlanguniga qadar uni boshqarib 
boradi.
U shu o‘yinda ishtirok etayotgan barcha hakam va o‘yinchilarga rahbarlik qiladi. 
Uning 
qarori hal qiluvchi kuchga 
ega. Birinchi hakam qolgan hakamlar qarorini noto‘g‘ri deb topsa, uni bekor qilish 
huquqiga ega
. Agar biror hakam vazifasini uddalay olmasa, birinchi hakam uning vazifasini o‘z 
zimmasiga olishi mumkin. 
Birinchi hakam chiqargan qarorni muhokama qilishga yo‘l qo‘yilmaydi. 
Lekin jamoa sardori
iltimosiga ko‘ra u o‘z qaroriga izoh berishi mumkin. Birinchi hakam o‘yindan 
oldin maydon, to‘p va boshqa uskunalar holatini nazoratdan o‘tkazadi. Jamoa sardorlari bilan qur’a 
tashlaishni uyushtiradi. O‘yin davomida faqat birinchi hakam quyidagilar bo‘yicha qaror chiqarish 
huquqiga ega: jamoalarni ogohlantirish; jazolaish; to‘p kirituvchining xatosi; to‘p kirituvchi jamoa 
a’zolarining joylaishishidagi xatosi bo‘yicha; to‘p bilan o‘ynaish xatolari bo‘yicha; to‘r va uning 
ustida ro‘y beradigan xatolar bo‘yicha; orqa chiziq o‘yinchilari va «Libero»ni hujum zarbasi; 
«Libero»ni oldingi zonadan yuqoridan uzatilgan to‘piga hujum zarbasi qo‘llanilganda.