O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

O‘yin epchilligini rivojlantirish uchun mashqlar 
Yugurib, yurib yiqilib , dumbaloq oshib, burilishlardan so‘ng to‘pni tashlab va uni ilib 
olish. Dumbaloq oshib turib to‘pni mo‘ljalga uzatish. Gandbol to‘pini kutilmaganda paydo bo‘lgan 
nishonga urish. To‘pni devorga (batut) otib qaytgan to‘pni ilib olish va kopleks darvozaga to’p otish 
mashqlari(5-rasm).
5-rasm 
Devordan (batut) qaytgan to‘pni o‘grilgandan, o‘tirib turib, sakragandan so‘ng ilib olish. 
Gimnastik ko‘prikchadan depsinib yuqoriga sakrab uchish fazasida to‘p va to‘psiz (gavdaning 
vertikal xolatini saqlab) xar-xil xarakatlarni bajarish.
Skamkeyka ustida to‘pni olib yurish, skameyka ustida yurib to‘pni erga urib olib yurish va 
to‘siqlar ustidan o‘tib to‘pni erga urib olib yurish. Ikki qo‘lni vaqti-vaqti bilan almashtirib ikki 
to‘pni erga urib olib yurish. To‘pni erga urib olib yurib sherik to‘pini urib yuborish.maksimal 
shiddat bilan xar-xil yugurish, sakrash, ilish, uzatish, otish va to‘pnt erga urib olib yurish 
mashqlarini bajarish. Xar-xil kenglikdagi qadamlarda, xar-xil tezlikdagi yugurishlarni bajarish. 
Yugurish, to‘pni ilish, uzatish va otish elementlarini qo‘shib estafetalar o‘tkazish. SHerik 
bilan 2-3 m oraliq musofani saqlab bir-biriga yuzma-yuz xar-hil xarakatlarni bajarish. 
Maxsus chidamlikni rivojlantirish uchun mashqlar
. 
Yugurib, sakrab texnik-taktik mashqlarni ko‘p marta xar-hil shiddatda, davomatda va 
tanafusda bajarish. O‘yin vaqtni ko‘paytirib ximoyadan xujumga, xujumdan ximoyaga o‘tib o‘quv 
o‘yinlarini o‘tkazish. Aylanma mashg‘ulot (tezkor-kuch, maxsus).
4-rasm 

---

94 
Jismoniy tayyorgarlik 
Tezkor-kuch qobiliyatini takomillashtirish
 
1-vazifa. 
-Dastlabki xolat: Ikki darvozabon bir-biridan 3-4 m oroliq masofa, ulardan biri oyoqlarni 
oldinga cho‘zib utiradi, ikkinchisi uning qarshisida qo‘liga to‘p olib to‘radi. To‘p bilan bo‘lgan 
darvozabon aniq yo‘nalishda sherigi ko‘krak qismiga to‘p tashlaydi, u oldin orqaga yotib so‘ng 
yana o‘tirib to‘pi ilib oladi. 
-Xuddi shuning o‘zi, o‘tirgan darvozabon o‘z-o‘ziga to‘pni tashlab bajaradi. 
-Xuddi shuning o‘zi, faqat to‘p erdan sapchigandan so‘ng uni ilib olishi zarur. 
2-vazifa.
-Darvozabon darvoza markazida qo‘llariga tayanib yotgan holatda bo‘ladi. Xujumchi to‘p 
bilan darvozaning pastki qisimlariga to‘p otishni bajaradi, darvozabon esa shunday xolatda oyoqlari 
bilan to‘pni qaytaradi. 
-Xuddi shuning o‘zi, faqat to‘plar dumalab kelmasa darvozabon unday otilgan to‘plarni 
faqat qo‘l bilan qaytaradi. 
-Qo‘llarga 
tayanib 
yotgan 
darvozabon oyoqlarini sherigi ushlab turadi. 
O‘yinchi 4-5 marta birma-bir to‘pni 
darvozaga otadi. Darvozabon to‘pni faqat 
qo‘l bilan qaytarishga xarakat qiladi. 
- qarshilikdava yuk bilan yugurish. 
Bunda gandbolchiga orqa tarafidan qarshilik 
ko’ratish mobaynida gandbolchi oldinga 
qarab yuqurish lozim(6-rasm) 
3-vazifa. 
-Darvozabon 
chalqancha 
erda 
(polda) yotib qo‘llardan foydalanmasdan 
qarshi tomon o‘griladi: yotgan darvozabon bosh 
tomondan 2-3 m masofada ikki to‘p bilan turgan 
sheriga ketma-ket to‘pni otadi, chalqancha yoki qarshida yotgan darvozabon to‘pni qaytarishga 
xarakat qiladi.
Shu yo‘snida o‘sha yo‘nalishda aylanib xarakat qilayotgan darvozabon oyog‘i tomonda 2-3 
m masofada turgan ikkinchi o‘yinchaning otgan to‘plarini qaytarishga xarakat qiladi. 
-Darvozabon darvozada yotgan holatida, o‘yinchi darvozabon yonginasidan o‘tishini 
mo‘ljallab to‘p otadi. Darvozabon vazifasi-to‘pni ilib yana uni o‘yinchiga qaytarish. 
4-vazifa. 
-Darvozabon navbatma-navbat, o‘tirib turish va sakrash xarakatlarini bajaradi, shu bilan bir 
vaqtda u yuqoridan yoki pastdan kelayotgan to‘pni qaytarish uchun ximoya xarakatlarini ham 
bajaradi. 
-Darvozabon bir vaqtda yuqori burchaklarga otilgan ikki to‘pni (yoki yuqori va past) 
sakrab ushlab olishga xarakat qiladi.