O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

inson → belgilar tizimi
(I – Bt) – grafolog, arxivchi, kutubxonachi, dasturchi, ...; 
Bu tip mansub shaxslar shug’ullanuvchi sohalar 
predmeti bo’lib, tabiiy va sun’iy tillar, shartli belgilar, 
simvollar, sonlar, formulalar bo’lib hisoblanadi. Ushbu 
tipdagi kasb egalarining mehnat faoliyati matnlar, sonlar, 
formulalar, jadvallar, chizmalarga qaratilgan bo’lib, 
bularga: tarjimonlar, dasturchilar, buxgalter, iqtisodchi, 
marketolog, geodezachi, aloqachi, soliq inspektori va 
boshqalar kiradi. 
5)
inson → badiiy obraz
(I – Bo) – badiiy tanqidchi, aktyor, musavvir, dizayner, ....
Bu tipga mansub shaxslar o’z qiziqishlarini 
badiiy tassavurlar va dalillarga yo’nalganligi bilan 
ajralishib turishadi. Ushbu toifadagi kasb egalarining 
mehnat faoliyati, asosan, badiiy asarlarni loyihalash, 
modellashtirishni yaratishga qaratilgan bo’lib, bularga: 
jurnalist, 
musavvir, 
modeler, 
bichuvchi, 
zargar, 
dizayner, arxitektor, sartarosh, pardozlovchi, sahna 
bezatuvchisi, aktyor va boshqalar kiradi. 
 
3.2. Kasblarning maqsadiga ko’ra sinflari
 
 
Ikkinchi
 daraja
da ushbu besh tipdagi kasblar maqsadiga ko’ra 
uchta sinf
ga bo’lingan: 
1. Gnostik 
(grek. «gnozis» – bilim)
 kasblar (G) 
Misollar:
1) «I – Ta» tipidagilar – mevalarni qabul qiluvchi – nazoratchi, choyni sinovchi;
2) «I – Te» tipidagi – o’lchovchi, tayyor holdagi mashina tuzilishini nazorat qiluvchi, 
qishloq xo’jalik texnikalarini tekshiruvchi – usta;
3) «I – I» tipidagi – sud – meditsina eksperti, vrach – mehnati eksperti, sotsiolog;
4) «I – Bt» tipidagi – tipografiya tuzatuvchisi, yarim tayyor mahsulotlarni va tayyor 
poligrafiya mahsulotlarini nazorat qiluvchi, buxgalter – revizor;

---

61 
5) «I – Bo» tipidagi – san’atshunos, muzikashunos, teatrshunos.