O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta mahsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-pedagоgika instituti

Tasvir 4.11. Pog’onali qirqimni bajarilishi 

---

 
Tasvir 4.12. Siniq qirqimni bajarilishi 
 
Buyumni kesuvchi tekislik bilan xayolan kesib, kesuvchi tekislik yuzasida hosil qilingan tasviriga 
kesim 
deyiladi. Kesimlar ham xuddi qirqimlardek belgilanadi. Chizmalarda kesimlar asosan profilli 
detallarni profil tuzilishi va o’yiqlarning tuzilish xususiyati haqida tasavvurga ega bo’lish uchun qo’llaniladi 
(tasvir 4.13, 4.14). Qirqimlarda ham kesimlarda ham o’lchamlar qo’yish mumkin. 
1 – Chiqarilgan kesim; 2 – Ustiga qo’yilgan kesim; 3 – Ko’rinish bo’laklari orasidagi kesim. 
Tasvir 4.13. Kesimlarni joylashishi va bajarilishi 

---

 
Tasvir 4.14. Chetga chiqarilgan kesimlarni belgilanishi va bajarilishi 
 
6.
 
O’zDST 2.306-96 (Materiallarni kesimda grafik belgilash) 
 
Ushbu stanandart chizmalarda buyumlarning kesim yuzalarini ularning materialiga qarab 
belgilashni talab etadi. Qurilish va sanoat korxonalarining barcha tarmoqlari chizmalarida tasvirlangan 
materiallarning kesim yuzalari uning turiga qarab, O’zDST talab va qoidalariga muvofiq, grafik ko’rinishda 
belgilanadi (jadval-4.1). Kesim yuzasining grafik belgisi chizmani o’qishni engillashtiradi, detal 
materialining turini aniqlashga yordam beradi. 

---

Jadval – 4.1 
№ 
Materialning 
nomlanishi 
Materialning grafik 
belgilanishi 
№ 
Materialning 
nomlanishi 
Materialning 
grafik 
belgilanishi 
1. 
Metallar va qattiq 
qotishmalar