O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Mahsus Ta’lim Vazirligi Jizzah Politehnika Instituti

Oberbek mayatnigi yordamida aylanma harakat qonunlarini o’rganish mumkin (1 - rasm). Bu asbob bir hil massali (m1) krestovinadan iborat. Agar bu yuklar aylanish o’qidan bir hil masofalarda joylashtirilsa, u holda aylanish o’qi krestovina markazidan o’tadi. Yuklarni aylanish o’qidan ihtiyoriy masofalarga siljitish uchun shtrihlar qilingan bo’lib, bu sistemaning inersiya momentini o’zgartirishga imkon beradi.


Bu asbob shkivga o’ralgan ipga osilgan m₂ massali yuk yordamida harakatga keladi. Qurilmaning harakati shkivning aylanma va yukning ilgarilanma harakatdan tashkil topgan bo’lib, uning pastki tomon harakati quyidagi tenglamalar sistemasini qanoatlantiradi.

(11)

Bu yerda, m – o’qqa osilgan yuk massasi ipning massasi hisobga olinmaydi (va u shkivga bir qavat o’ralgan deb faraz qilinadi).

mg – o’qqa osilgan yukning ogirlik kuchi, T – taranglik kuchi, (-burchak tezlanishi, Tr – ipning taranglik kuchi momenti, M_yuk – ish alanish kuch momenti.

Shkiv sirtidagi nuqtalarning tangensial tezlanishi burchak tezlanishi bilan quyidagicha boglanishga ega bo’ladi.

a_к = EN = a (12)

m – yukning massasi 0,2 – 0,4 kg atrofida olinganda ishqalanish kuchini hisobga olmasa ham bo’ladi. U holda (11) quyidagicha o’zgartiriladi.

(13)