O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat teхnika universiteti

Shtriх kodlashni kiritish bo‘yicha "O‘zstandart" agentligi vazifasi.
O‘zbekiston Respublikasidagi tovarlarni shtriх kodlash to‘g‘risidagi 
farmoyishlarga asosan "O‘zstandart" agentligi zimmasiga quyidagilar 
yuklangan: 

O‘zbekiston Respublikasida ishlab chiqariladigan tovarlarni shtriх 
kodlash tizimini kiritish bo‘yicha yagona siyosat olib borish; 

---

36 

O‘zbekiston Respublikasida ishlab chiqariladigan tovarlarni davlat 
shtriх kodlar reyestriga kiritish; 

O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq shtriх kodlash 
tizimini qo‘llash tartibini belgilab beruvchi me’yoriy hujjatlar va metodik 
qo‘llanmalarni ishlab chiqish; 

хo‘jalik subyektlarni shtriх kodlar original maketlari bilan 
ta’minlash. 
4.
 
EAN shtriх kodlari va хorijiy davlatlarga ajratilgan davlat 
kodlari 
 
Shtrix kodini dekodlash. Shtrix kodi yordamida mahsulotning ba'zi 
muhim parametrlari bo'yicha ma'lumot shifrlangan. Eng keng tarqalgan 
Amerika universal mahsulot kodi UPC va Yevropa kodlash tizimi EAN. 
EAN-13, EAN-8, UPC-A, UPC-E va ITF-14 14-bitli transport mahsulot 
kodlari. 128 bitli UCC / EAN-128 tizimi mavjud. Ushbu tizimga muvofiq, 
har bir mahsulot turi o'z raqamini belgilaydi, asosan 13 raqamdan iborat 
(EAN-13). 
Misol uchun, raqamli kodni oling: 
4820024700016
Birinchi uch raqam 
(
482
), mamlakat kodi uzunligiga qarab, keyingi 4 yoki 5 (agar mamlakat 
kodi ikki xonali son bo‘lsa) mahsulotning ishlab chiqarilgan ishlab 
chiqaruvchi yoki sotuvchi deganidir (0024) - ishlab chiqaruvchi, yana 
beshta (70001) - mahsulotning nomi, uning iste'mol xususiyatlari, hajmi, 
vazni, rangi. Oxirgi raqam (6) tekshiruvi, skanerni o'qishni to'g'riligini 
tekshirish uchun ishlatiladi. EAN-13 shtrixidagi nazorat raqamini hisoblash 
5.1-jadvalda keltirilgan. 
Mamlakat kodi uchun ikki yoki uch belgi belgilanadi va korxona kodi 
uchun to'rt yoki beshta. Katta tovarlar sakkiz raqamdan iborat bo'lgan qisqa 
kodga ega bo'lishi mumkin - EAN-8. 
Odatda, mamlakat kodi Xalqaro EAN Assotsiatsiyasi tomonidan 
belgilanadi. Iste'molchilarning diqqatini g'alati kod hech qachon bitta raqam 
emasligiga qaratamiz. Ba'zida yorliqda yozilgan kod ishlab chiqaruvchining 
paketidagi e'lon qilingan mamlakatga mos kelmasa, unda bir necha sabablar 
bo'lishi mumkin. Birinchisi: kompaniya ro'yxatga olingan va o'z 
mamlakatida bo'lmagan kodni olgan, lekin mahsulotining asosiy eksporti 
yo'naltirilgan. Ikkinchisi: tovarlar shu’ba korxonada ishlab chiqarilgan. 
Uchinchidan, tovar bir mamlakatda ishlab chiqarilgan bo'lishi mumkin, 
lekin boshqa mamlakat litsenziyasiga ko'ra. To'rtinchidan, turli 

---

37 
mamlakatlardan bir nechta kompaniyalar korxonaning ta'sischilari 
bo'lishlari. 
5.1-jadval