O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

Nazorat savollari: 
1.
Tuproqning fizik- mexanik xossalari deb nimaga aytiladi? 
2.
Tuproqning fizik- mexanik xossalari necha turga bo’linadi? 
3.
Tuproq plastikligi deb nimaga aytiladi? 
4.
Tuproq namligiga ko’ra plastiklik necha hil konstant-larga ajratiladi? 
5.
Tuproq yopishkokligi deb nimaga aytiladi? 
6.
Bukish va chukish hodisalari qaysi tuproqlarda yaxshi bo’ladi? 
7.
Tuproq ilashimligi nima? 
8.
Tuproq solishtirma qarshiiligi nima? 
9.
Tuproqning fizik yetilganligini dala sharoiti-da qanday aniqlasak bo’ladi? 
10.
Tuproqning plastiklik holatini quyi va yuqori chegarasi nimalarga bog’liq? 
MAVZUGA OID XULOSALAR 
11.1.
Tuproqdagi ro’y beradigan kimyoviy va biokimyoviy jarayonlar ayniqsa suv, havo va 
issiqlik rejimi tuproqning fizik xossalariga bog’liqdir. Tuproqning fizik xossalari ham turli 
jarayonlar agrotexnika sharoiti ta’sirida o’zgarib turadi.
11.2. Tuproqqa sifatli ishlov berish hamda o’simlik ildizlarining tuproqning turli qatlamlariga 
kirib borishi, uning plastikligi, yopishkokligi, ko’pchishi, chukishi, ilashimligi, qattiqligi, 
solishtirma qarshiiligi va fizikaviy etilishi kabi fizik-mexanik xossalariga bog’liq bo’ladi. 
11.3.
Hozirga qadar tuproqning fizik va fizik mexanik hossalarini yaxshilashning quyidagi 
agrotexnik usullari mavjud: 
1.
Tuproqqa ishlov berish. 
2.
Tuproqni gumin va ulmin kislotalari bilan boyitish. 

---

94 
3.
Nordon(qislotali) tuproqlarni axoqlash, ishqorli tuproqlarni gipslash. 
4.
Almashlab ekish sistemasini to’g’ri joriy etish. 
MUSTAQIL ISH TOPSHRIQLARI 
10.1.
Tuproqning umumiy fizik va fizik mexanik xossalariga oid bo’lgan yangi adabiyotlar 
bilan tanishib chiqing.