O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi farg’ona davlat univеrsitеti

Mavzu yuzasidan savollar

1. 
   Nomaqbul oilalarga misollar keltiring
   
2. 
   Nomaqbul oilalardagi bolalarga ijtimoiy yordam turlariga misollar keltiring
   

30- Imkоniyatlаri cheklаngаn bоlаni tаrbiyalаyotgаn оilа bilаn ishlаshgа yo‘nаltirilgаn ijtimоiy pedаgоgik teхnоlоgiyalаr

REJA:
1.Imkoniyatlari chegaralangan alohida ehtiyojli bolalar
2.Ijtimoiy pedagogik nuqtai nazardan oila turlari.
3. O’zbekistonda ko’p bolali oilalarning mintaqaviy xususiyatlari oilaning ijtimoiy vazifalari.
4.Ijtimoiy pedagogning oilalar bilan olib boradigan ishlari shakl, metod va vositalari
Tayanch tushunchalar: oila turlari, Oilaning ijtimoiy vazifalari, shakl, metod va vositalari, shaxs, reproduktiv vazifasi, Iqtisodiy vazifasi, Ijtimoiylashuv vazifasi, Xo’jalik-maishiy vazifasi,
Imkoniyatlari chegaralangan alohida ehtiyojli bolalar
Bunday bolalarda quyidagicha muammolar bo’lishi mumkin:

• 
  salomatlikning umumiy holatida;
  
• 
  ta’lim olishida;
  
• 
  harakatlanishida;
  
• 
  hissiyotlari bilan bog’liq;
  
• 
  ijtimoiy moslashuvi;
  
• 
  ijtimoiylashuvi xususiyatlari;
  
• 
  ijtimoiy muloqotida.
  

Har qanday holatda ham tutingan ota-ona bolaning muammolari, ularni keltirib chiqaruvchi sabablar, ularni oldini olish va bartaraf etish usullari to’g’risida turli xil manbalardan iloji boricha ko’proq ma’lumotlar to’plab, bilib olishi kerak. U:

• 
  ijtimoiy xodim bilan;
  
• 
  tutingan opa-singillar;
  
• 
  qondosh ota-onalar;
  
• 
  psixolog mutaxassis;
  
• 
  agar bolaning ta’lim olishida muammolari bo’lsa defektolog bilan;
  
• 
  nevropatolog bilan;
  
• 
  mutaxassis-shifokor bilan (masalan, agar bolada diabet bo’lsa), albatta, suhbatlashib kerakli maslahatlar olishi kerak.
  

Ko’pincha alohida ehtiyojli bolaning salomatligi holati sababli ota-onalari uni uy sharoitlarida boqa olmasliklari (tarbiyalay olmasligi) oqibatida u davlat vasiyligiga tushib qoladi. Ba’zan bola xulqidagi buzilishlar frustratsiya holatidan guvohlik beradi yoki mavjud vaziyatda bu o’ziga e’tibor qaratishi mumkin bo’lgan yagona usul hisoblanadi.
Tutingan ota-ona qanday yordam berishi mumkin?
Tutingan ota-ona:

• 
  bolaning alohida ehtiyojlari to’g’risida iloji boricha ko’proq axborot olishi;
  
• 
  bolaga ijobiy, shu bilan bir vaqtda, mumkin bo’lgan talablar qo’yishi;
  
• 
  bolaga u qodir bo’lgan yaxshi tomonlarini ko’rsatishi;
  
• 
  bolani maqtashi va ruhlantirishi;
  
• 
  bolaning har xil faoliyat turlaridagi ishtirokini rag’batlantirishi;
  
• 
  o’yinlarni o’rganishida yordam berishi;
  
• 
  atrofidagilar bilan muloqotida yordam berishi;
  
• 
  mustaqil bo’lishida yordam berishi;
  
• 
  u bilan boshqa bolalarga bo’lgani kabi munosabatda bo’lishi;
  
• 
  u bilan gaplashish va bahslashishi, tushunmaganlarini unga tushuntirib berishi;
  
• 
  bola uchun mumkin bo’lgan narsalarning aniq chegaralarini belgilashi, alohida ehtiyojli bolalar ko’pincha bunga muhtoj bo’ladilar;
  
• 
  sabr-toqatni namoyon qilishi;
  
• 
  ijtimoiy malakalarni o’zlashtirish, masalan, to’g’ri ovqatlanish, ichish, hojatxonadan to’g’ri foydalanishni o’rgatishi mumkin.
  

Alohida ehtiyojli bolalarning ko’pincha uyqulari buzilgan bo’ladi, shuning uchun kun davomida ular faol bo’lishlari, jismoniy va intellektual 200 harakatga tortilishlari va kechga borib charchoqni xis etishlari kerak. Misol uchun, bola dasturxon yozishda sizga yordam berishi, tokchadan buyumlarni olib berishda, do’kondan xarid qilgan mahsulotlarni joylashda yordam berishi mumkin. Uni bekorchi bo’lishiga yo’l qo’ymang.
Agarda bolaga uyda maxsus moslama kerak bo’lsa, tutingan ota-ona ijtimoiy xizmatlar vakillarining ularni darhol yetkazib berishlarini va yetarli shart-sharoit bilan ta’minlashlarini talab etishi kerak.
Tutingan oilalarda yuzaga keladigan muammolar:
Muammo tutingan oilaga qarindosh bo’lgan bolalar joylashtirilganda hamda tutingan otaonaning o’z farzandlari bilan munosabat qurish bilan bog’liq bo’lishi mumkin. Har bir guruhdagi bolalarda ham quyidagi holatlar mavjud bo’lishi mumkin:

• 
  oilaga nisbatan har doim ham mantiqqa asoslanavermaydigan vafodorlik;
  
• 
  hissiy aloqa;
  
• 
  o’zaro qo’llab-quvvatlashlar;
  
• 
  yoshi bo’yicha katta bo’lishi shart bo’lmagan “etakchi”;  guruhdagi tenglik.