O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi bоshlаng’ich prоfessiоnаl ta’limning

Rostlagich kontaktlarida uchqun chiqishini kamaytirish. Rostlagich kontakt-lari uzilganda, uyg’otish toki o’z qiymatini darhol o’zgartira olmaydi va kontaktlar uzilgan birinchi daqiqalarda o’zining oldingi qiymati IU ni saqlab qoladi. Bu tok qo’shimcha qarshilik orqali tutashib, unda kuchlanish pasayishi sodir bo’ladi va u kontaktlar orasidagi kuchlanish UK ga teng bo’ladi.
UK = IU R_Q , (11)
Uyg’otish tokining va uyg’otish zanjiridagi qarshilik qiymatining ortishi, kontaktlar orasidagi kuchlanish oshishiga va demak ularda hosil bo’layotgan uchqunning kuchayishiga olib keladi. Bu uchqun ta'sirida kontaktlarning oksidlanish va yemirilish jarayoni tezlashadi, natijada rostlagichning va umuman generator qurilmasining ishonchlilik darajasi keskin pasayadi.
Kontaktlar orasida hosil bo’ladigan uchqunning yemirish xususiyati, kontaktlar uzilishi oldidan ulardan o’tgan uyg’otish toki IU ni kontaktlar uzilgandan keyin ular orasida mavjud bo’ladigan kuchlanish UK ning ko’paytmasiga teng bo’lgan uzilish quvvati RK bilan belgilanadi
RK = UK IU
Kontaktlar ishonchli ishlashi uchun, uzilish quvvati 150-200 VA dan oshmasligi kerak.
Avtomobildagi elektr tokining iste'molchilari tobora ko’payib borishi, generator quvvatini oshirishni taqozo qiladi. Yuqorida ko’rsatilgandek, rost-lagichlardagi qo’shimcha qarshilik qiymatini kamaytirib bo’lmaydi, chunki u kuchla-nishni rostlash mumkin bo’lgan maksimal aylanishlar chastotasining chegarasini belgilaydi. Uyg’otish tokining qiymatini kamaytirish, generator o’lchamlarini va massasini ortishiga olib keladi.

3. 
   JIXOZLASH QSIM.
   

Generator nosozliklari va uni bartaraf etish usullari

1-nosozlik: Nazorat lampasi yonib turadi yoki avtomobil harakati davomida davriy ravishda yonib – o‘chadi
1.1. Generator yuritmasi tasmasi sirpanadi.	1.1. Tasma tarangligi rostlansin.
1.2. Nazorat lampa relesi nosoz.	1.2. Rele tekshirilib, nosoz bo‘lsa almashtirilsin.
1.3. Generator uyg‘onish cho‘lg‘amini ta’minlovchi zanjirda uzilish mavjud.	1.3. Uzilgan sim ulansin.
1.4.Kuchlanish regulatorida nosozlik mavjud.	1.4. Kontaktlar tozalansin yoki kuchlanish regulatori almashtirilsin.
1.5. Generator cho‘tkalari yeyilgan, kontakt halqalar oksidlangan.	1.5. Cho‘tka ushlagichi bilan birgalikda almashtirilsin. Kontakt halqa benzinda namlangan latta bilan artilsin.
1.6. To‘g‘rilagich diodlari buzilgan.	1.6. Buzilgan diodlar almashtirilsin.
1.7. Generatorning rotor yoki stator cho‘lg‘amlari shikastlangan.	1.7. Generator rotori yoki statori almashtirilsin.