O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi bеrdаq nоmidаgi qоrаqаlpоq dаvlаt univеrsitеti

MAVZU №9 METALLAR KORROZIYASI

REJA:

1. 
   Metallarning korroziyalanishi.
   
2. 
   Muhit tarkibining o’zgarishi.
   
3. 
   Himoya qavatlar.
   
4. 
   Kоrrоziya tеzligi vа kоrrоziya turlаri.
   

Tayanch so’zlar: metallar, korroziya, korroziya turlari, korroziyadan himoyalash usullari, metallarning olinishi
Metallarning korroziyalanishi. Metallning tevarak-atrofidagi muhit bilan kimyoviy yoki elektrokimyoviy ta’siri natijasida yemirilishi korroziya deyiladi. Metallga quruq gazlar, masalan, kislorod, sulfat angidrid, HCl, H₂S va boshqa gazlar ta’sir etganda u kimyoviy korroziyalanadi. Ko’pincha metallarning yemirilishiga elektrokimyoviy korroziya sabab bo’ladi, bunday korroziya metallarning nam havo yoki elektrolit eritmasi bilan o’zaro ta’siri natijasida sodir bo’ladi va bunda shu joyning o’zida elektr toki paydo bo’ladi.

Texnikada ishlatiladigan metallarga hamma vaqt boshqa metallar aralashgan bo’ladi. Shuning uchun metallar elektrolit eritmasiga tekkanda uzluksiz ishlaydigan galvanik element hosil bo’ladi, bunda aktivroq metal yemiriladi. Metall havoda ayniqsa ko’p korroziyalanadi. Masalan, nam havodagi temir bilan mis bir-biriga tegib turganda galvanik element vujudga keladi, bunda temir anod, mis esa katod vazifasini o'taydi. Bunday galvanik element ishlaganda temir oksidlanadi, yemiriladi, chunki u o’zining elektronlarini to’xtovsiz ravishda misga berib, o’zi Fe²⁺ ionlarga aylanadi (66-rasm).

Fe⁰ –2e = Fe²⁺

Metallarni korroziyalanishdan saqlash usullari juda xilma-xildir, bulardan eng muhimlarini ko’rib o’tamiz.