O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta- maxsus ta‟lim vazir ligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti ro‟yxatga olindi

Quvurlarning to`rda joylashuvi.
Quvurlar to`rda uch hil usul bilan joylashtirilishi mumkin: 
to`g‘ri oltiburchaklarning qirralari bo`ylab; kvadratlarning tomonlari bo`ylab; kontsentrik aylanalar 
bo`ylab. Ko`pincha birinchi usuldan foydalaniladi. Bunda to`rdagi quvurlarning soni quyidagicha 
aniqlanadi: 
(11.24) 
Bu yerda: 
a
- katta oltiburchakning bitta tomonida joylashgan quvurlar soni; 
b
=
 2a
-1 – katta oltiburchakning diagonali bo`ylab joylashgan quvurlar soni. 
Quvurlar oltiburchaklarning qirralari bo`yicha joylashtirilganda to`rning bir qismi 
foydalanilmay qoladi. Shu sababli 
a
> 8 bo`lganda, qo`shimcha yana 
m
miqdordagi quvurlarni 
joylashtirish imkoniyati paydo bo`ladi. Bunda umumiy quvurlarning soni ko`payadi: 
n = n
0
 + m
(11.25) 
Odatda 
m = (0,1÷0,18) n.
Uskuna qobig‟ining ichki diametrini aniqlash.
Qobiq ichiga joylashtirilgan quvurli to`rning 
maydoni quyidagi tenglama orqali topiladi: 
(11.26) 
Bu yerda:
– quvurlar tomonidan egallangan foydali maydon;
– quvurlar joylashmagan erkin maydon;
– quvur to`ridan foydalanish koeffitsiyenti; oltiburchakli qirralari buyicha joylashtirilganda 
– ko`p yo`lli, 
– bir yo`lli uskunalar uchun. 
Bitta quvurning foydali maydoni (4.2 - rasm) 
t
2
sinα
ga teng (
t
– quvurlarning joylanish 
qadami, 
α = 60
0
– quvur qatorlarining markaziy chiziqlari hosil qilgan burchak). Bunda hamma 
quvurlar (
n
) uchun quvurli to`rning maydoni: 
(11.27) 
11.2 - rasm. Bitta quvur uchun to`rning foydali maydonini aniqlashga doir. 
(4.20) tenglamaga asosan bir yo`lli quvurlarning isitish yuzasi (
d
h
=d
t
bo`lganda): 
(11.28) 
bundan 
(11.29) 

---

124 
Agar 
hisobga olinganda qobiqning ichki diametri 
D
0
(m hisobida) quyidagi 
tenglama bilan aniqlanadi: 
(11.30)