O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

pechda oksidlantirish m uhiti yaratm oq lozim . Chunki b og‘lovchi
tarkíbida 0,1% dan ziyodroq kalsiy sulfidi b o ‘lsa, qotayotganida
bogMovchi hajman notekis o ‘zgaradi va m ahsulotning m ustah-
kamligi pasayadi. Shaxta pechlarda kuydirish uchun shartli yoq il-
g'idan tayyor mahsulot ogfirligining 10— 15% miqdorida sarflanadi.
Kuydirish rejimi va ishlanayotgan bog‘lovchining xossalari ko‘p
jihatdan xom ash yo tarkibiga b o g ‘liq. G ipstoshda d o lo m it va
ohaktosh qo'shilm alarning b o ‘lishi kuydirish jarayonida erkin
kalsiy va magniy oksidlarining hosil b o ‘lishiga olib keladi. U lam ing
miqdori 5—7% b o ‘lsa, foydali hisoblanadi.
Kuydirish vaqtida kalsiy sulfati va kalsiy karbonatlari tarkibida
qum tuproq, gil tuproq va tem ir oksidlari kabi aralashmalar
b o ‘lgan, ana shu q o'shilm alar bilan o ‘zaro ta ’sir etishganida
birlam chi kalsiy silikatlari, alyuminatlari va ferritlari hosil b o ‘ladi.
Ular kalsiy sulfatning parchalanish haroratini pasaytiradi.
43

---

2. Xossalari va ishlatilishi.
0 ‘ta yuqori haroratda kuydirilgan gips texnik shart-sharoitlari
(T U ) ga k o ‘ra u ch xil, ya’ni 100, 150 va 200 markada chiqariladi.
Bu markalar qum siz plastik xam ir (1 :0) dan ishlangan 28 kunlik
nam unalarning eng kam m ustahkamligiga qarab aniqlanadi.
0 ‘ta yuqori haroratda kuydirilgan gips qurilishbop gipsga
qaraganda ancha m ustahkam b o ‘ladi. Bunga asosiy sabab shuki,
qorish uchun ozgina suv q o ‘shiladi (m e ’yoriy quyuq xam ir hosil
qilish uchun 25—35% suv quyiladi) va juda mayda tuyiladi. G ipsni
shibbalab qoliplash uning shibbalamasdan qoliplashga qaraganda
25% m ustahkamroq b o'lish in i ta ’minlaydi.