O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

iqtisodiy jihatdan katta ahamiyatga ega.
42

---

9. Oíta yuqori haroratda kuydiriladigan
gips (ekstrix-gips)
Ikki m olekula suvli gips yoki angidritni 800— 1000°C haroratda
kuydirib olingan m ahsulot tuyilsa, ekstrik gips hosil bo'Iadi.
0 ‘ta yuqori haroratda kuydirilgan gipsning angidrit sem entdan
l'arqi shundaki, u katalizatorsiz ham qotayeradi. C hunki gips
ko'rsatilgan haroratlarda kuydirilganda C a S 0 4 qisman parcha-
lanadi, ya’ni SaO erkin holatda yoki m C a S 0 4 • nCaO k o‘rinishida
kalsiy sulfatning asosiy birikmalari tarzida ajralib chiqadi. Xuddi
ana shu birikm alar katalizatorlar h isob lan ad i. U lar ishqoriy
m uhitni vujudga keltiradi. Natijada juda katta haroratda kuydi­
rilgan gipsning eruvchanligi yanada oshadi va shu bilan ikki
m olekula suvli gipsning hosil b o ‘lish jarayoni tezlashadi. Ikki
molekula suvli gips kristallarining hosil bo'lishi esa angidrit sem ent
qotayotga
n
vaqtdagidek asosiy qotish jarayoni hisoblanadi.
1. Tayyorlash texnologiyash
0 ‘ta yuqori haroratda kuydirilgan gips texnologiyasi deyarli
angidrit 
sement
texnologiyasiga o ‘xshaydi, biroq unga nisbatan
soddaroqdir, chunki unga katalizator q o ‘shilm aydi. A sosiy ishlab
chiqarish operatsiyalariga gipstoshni maydalash, kuydirish va kuy­
dirilgan m ahsulotni kukun h oligacha 
(asosan zo'ldirli te
gir-
monlarda) tuyish asosiy ishlab chiqarish jarayonlaridan hisob ­
lanadi.
Angidrit sem ent, asosan, nim gaz o ‘txonali shaxta pechlarda
kuydiriladi. Bunday hollarda kalsiy sulfidi hosil b o ‘lmasligi uchun