O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

zararli ta ’sirini kamaytirishi bilan uning chuchuk va sulfatli sh o ‘r
suvlarga turg‘unligini, havo va atmosfera ta’siriga chidam liligini
oshiradi. Biroq bu bilan portlandsem ent klinkeri va gliyej asosida
sulfat tuzli suvlarga chidam li sem ent ishlab chiqarish masalasi
butunlay hal qilinmagan edi. Sem entni sulfat tuzli suvlarga chidamli
qilishga erishish uchun portlandsem ent klinkeriga 70% gacha gliyej
q o'sh ish kerak. B u sem en t dastlabki qotish tezligi b o ‘yich a juda
sust b o ‘lib, unchalik m ustahkam em as va sovuqqa ham chidam siz.
K o ‘p y illa r d a v o m id a o lib b o r ilg a n iz la n is h la r n a tija sid a
portlandsem ent klinkerining mineralogik tarkibini o £zgartirish yo'li
bilan sem entning sulfatli suvlarga chidam liligi oshirildi. G liyejni
o 'z g a r tir ilg a n m in e r a lo g ik ta rk ib li, y a ’n i k am a ly u m in a tli
portlandsem entga qo'shish yo'li bilan sulfatli suvlarga chidam li
gliyej portlandsem ent olindi. Bu yerda shuni ham ta’kidlab o ‘tish
zarurki, 0 ‘rta O siyo respublikalarining ko'pchilik hududlari juda
kuchli sh o ‘rlangan. Yer usti va yer osti suvlari shu darajada ser
tuzliki, od d iy portlandsem entlar bunga chidash bera olm aydi.
H ozirgi kunda 0 ‘rta O siyo respublikalarida shunday sharoitlarga
chidam li yangi gliyej portlandsem enti olindi.
0 ‘zbekistonda, Q uvasoy sem ent kom binatida birinchi marta
1940-yildan boshlab 30% q o ‘shilm ali, 1948-yildan esa Bekobod
va boshqa sem ent kom binatlarida sulfatli suvlarga chidam li gliyej
portland sem ent ishlab chiqarila boshlandi. H ozirgi kunda bu
sem entning ishlab chiqarilishi natijasida k o ‘p m iqdorda sem ent
tejaldi va xalq x o ‘jaligiga behisob foyda keltirildi. Bu sem ent yer