O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

0,5% gacha b o ‘lgan C a S 0 4, N a 2S 0 4 va M g S 0 3 eritmalar pussolan
portlandsem entdan tayyorlangan betonlar uchun xavfli em as. Bu
sulfatlarning tarkibida N a C I, C aC I2 va boshqa tuzlarning boflishi
a w a lg i m oddalarning salbiy ta ’sir etishini kamaytiradi.
Shunday qilib, CI va S 0 42- ionlari bor tuzlarning eritmalari
portlandsem enttoshga salbiy ta ’sir etadi va shu sababli ular suvda
(m uhitda) m a ’lum m iqdorda bo'lishi kerak. Ruxsat etiladigan bir
ion miqdori ikkinchi ion miqdoriga bog‘liq holda o'zgaradi. Masalai,
Cl" ionlarining ko'payishi bilan y o ‘l q o ‘yiladigan S 0 42' ionlari
ham k o ‘payadi; xlor io n i kalsiy oksidning bir qism ini yutib, uch
k a lsiy a ly u m in a t sin gari erim ayd igan birikm aga aylantiradi
(quyidagi reaksiya b o ‘yicha):
3CaO • A120 3 • 6H20+ 3 C a C l2+ 24 H = 3 C a 0 • A120 3 • 3CaCl2 • 30H2O.
M g S 0 4 ning 0,5% konsentratsiyali eritmasi pussolan portland­
sem entdan tayyorlangan b eton la m i faqat m agnezial korroziya
hisobiga buza boshlaydi.
Magnezial korroziya. 
Bunday korroziya M g S 0 4 dan tashqari
boshqa m agniy tuzlarining ta’siridan vujudga keladi:
C a (O H )2+ M g C l2= C a C I2+ M g (O H )2.
Natijada am orf holidagi m agniy gidrat oksid va filtrlovchi suv
bilan osongina yuvilib ketadigan ham da juda yaxshi eriydigan kalsiy
208

---

xlorid hosil b o ‘ladi. M g(O H )2 suvda juda kam eriydi. U mustahkam
C a(O H )2 kristallarini qovushmagan yum shoq massaga aylantiradi.
U nda bog‘lovchilik xossalari ham y o ‘q. M gC I2 ta’sirida gidrosilikat
va gidroalyuminatlar ham parchalanishi mumkin. M gCI2 ta’siridagi
korrozíya suvda bu tuzning konsentratsiyasi 1,5—2% dan oshganda