O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

o'rn atilgan . P an jara-to‘r q o ‘z g ‘aladigan va q o ‘z g ‘alm aydigan
paletlardan iborat. Q o ‘z g ‘aladigan paletiar qaytm a-ilgarilam a
harakat qiladi. Shu harakat vaqtida klinker t o ‘r ustidagi material
150

---

qatlami orasidan o'tayotgan havo bilan sovitiladi. Sovigan klinkerni
maydalash uchun sovitgichga bolg'achali m aydalagich o'rnatilgan.
Klinker iqlim sharoitlariga qarab ochiq va yopiq omborlarda
saqlanadi. S o ‘nggi yillarda klinkerni saqlash uchun siloslar ham
ishlatilm oqda. Ularning sig‘imi 3—5 sutkada ishlab chiqarilgan
klinker hajmiga teng.
K linker p e c h so v itg ich id a n kurakli transportyorlar y o k i
vagonetkalar orqali omborlarga jo'natiladi. Klinker om borlarida
greyfer k o ‘prik kranlar b o ‘lib, ular faqat om bordagi yuk ortish,
yuk tushirish va klinkerni tuyish bo'lim ining transport vositalariga
uzatish ishlarini bajaribgina qolm asdan, ayni vaqtda klinkerga
tashqaridagi havo yaxshiroq tegishi uchun uni aralashtirib ham
turadi. Klinker om borlarining hajmi ancha katta b o ‘lib, ularga 30
t va undan ortiq klinker ketadi. Bunday omborlar asosan klinkerni
yetiltirish uchun kerak. Omborlarda saqlash davom ida klinkerdagi
erkin ohak havo nam i ta ’sirida so'nadi. Shu bilan klinker tarkibiy
tuzilishi jihatidan kovak b o ‘lib qoladi va shuning uchun osongina
tuyiladi. Ayrim vaqtlarda klinkerga suv ham sepib turiladi.
Yetiltirish muddati klinkerni kuydirish sifatiga bog‘liq. Aylanm a
pechlarda olingan klinkerni, shuningdek, kuydirilgan klinkerlarni
yetiltirm asa ham bo'ladi. Bu korxonani avtomatlashtirishda katta
ahamiyatga ega.
Ish unum i hamda 1 kg klinkerni kuydirish uchun sarflanadigan