O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

m oddalarning hosil bo'lish m exanizm ida biror mustahkamlikka
erish ish q u y id a g ic h a n a m o y o n b o ‘la d i. B o g 'lo v c h i m o d d a
qotishining boshlang'ich bosqichida gellar xususiyatiga ega bo'lgan
yuqori darajada dispers holidagi zarralar tarzida gidrat birikmalari
hosil b o ‘ladi. Bunda tizim mustahkamligi birinchi navbatda yuqori
dispers zarralar konsentratsiyasining ko'payishi hisobiga ortadi.
Shu b ila n bir v a q td a , ilgari h o s il b o T g a n zarrach alarn in g
yiriklashuv jarayoni, binobarin, ular solishtirm a yuzasi va b og‘lash
qobiliyatining kamayish jarayoni ham sodir b o ia d i. Q otish vaqtida
y a n g i h o s ila la r z a r r a c h a la r in in g u m u m iy y u z a s i m a ’lu m
darajagacha kattalashadi. K eyinchalik u barqarorlashish yoki ekran
pardasi vujudga kelib, tizim da dastlabki tarkibiy qismlar m iqdori
k a m a y ish i, s h u n in g d e k , q u la y s h a r o itd a z a r r a c h a la r n in g
yiriklashish jarayoni davom etishi va b o g ‘lovch i m oddaning suv
bilan ta’sirlashuvi t o ‘xtashi natijasida reaksiya ham susayib ketishi
mumkin. Bujarayon tizim ning mustahkamligiga salbiy ta’sir etadi,
tizim mustahkamligi qotishning so'nggi bosqichida, yangi hosilalar
zarrachalarining solishtirm a yuzasi singari eng yuqori darajaga
ko'tariladi. U n in g boshlanish i ham b o g ‘lo v ch i m oddalarning
hosilalari bilan, ham qotish sharoiti bilan belgilanadi.
Yangi hosilalar solishtirm a yuzasining gips qotish jarayoniga
ta’sirini bir qancha olim lar tekshirganlar. C h u n on ch i, Shvitte va
K nauf yangi hosilalar solishtirma yuzasini BET (azot adsoibsiyasini
oMchash) usulida, yarim gidrätning suv bilan ta’sirida o'lchaganlar.
B unda gip s b ila n su v o ‘rta sid a g i o r a liq reak siya m e ta n o l