O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

Fizik-kim yoviy tadqiqotlardan m a’lum b o ‘lishicha, sulfom ine-
mllardan iborat sem entlam ing yuqori darajadagi gidravlik xususiyati
va m u sta h k a m lik k a ega b o 'lis h in in g a so siy sab ab i, ulard a
kristallogidratlar yangi shakllarining h osil b o ‘lishidir.
Sulfominerallarning agressiv muhitlarda qotish jarayoni. Ayrim
m inerallarning tuzlar ta’siriga bardoshliligi shu m inerallarning 3%
И M g S 0 4 va 5% li N a 2S 0 4 eritmalarida qotish jarayonini kuzatish
davom ida o'rganiladi.
Sulfoalyum inat sem ent nam unalari mazkur eritmalarda juda
tez yem iriladi, chuqur yoriqlar paydo b o ‘ladi va ulam ing yuzasi
m aydalanadi.
Sulfosilikat nam unalarning, sh un ingd ek , 20% su lfoalyu-
minatli sulfosilikat sem ent namunalarining M g S 0 4 ham da N a 2S 0 4
eritmalarida tuzlar ta’siriga yuqori darajada chidam liligi aniqlandi.
Olti oy mobaynida ulam ing chidamlilik koeffitsiyenti 1, ba’zilariniki
esa 2 dan yuqori, ya’ni suvda qotayotganga nisbatan mustahkamligi
1—2 marta ko£p.
Avtoklav ishlov berish sulfoalyum inat nam unalarining korro-
ziyasini y o ‘qota olm aydi. M g S 0 4 ning 3% H va N a 2S 0 4 ning 5% li
241

---

eritmalari ta ’sirida sem ent namunalari ulardan juda k o‘p miqdorda
ettrin git (k alsiy g id rosu lfoalyu m in atn in g sulfati k o ‘p b o ‘lgan
shakllari) hosil bo'lish i tufayli yem iriladi.
S u lfo silik a tli se m e n t nam unalarida 20% 3 (C aO • A120 3) •
C a S 0 4 b o ‘lib , agressiv eritm alarda sh u se m e n tla r m u sta h -
kam ligining ortishi ularning kim yoviy chidam liligi bilan b og‘liq.
G ips va ettringitning birm uncha kristallanishi bunga m isol b o ‘ladi.