O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

o sti ham da ulkan suv inshootlarini qurishda keng ishlatiladi va
ishlatilm oqda.
A ngren va Q izilqiya gliyej konlari s o ‘n ggi yillarda ulkan
x o m a sh y o bazalariga aylangan. K o ‘p y illar d avom id a gliyej
234

---

portlandsem entning hossasini o ‘rganish shuni k o ‘rsatadiki, uning
ishlab chiqarilishi va qurilishda ishlatilishi gliyejning sem entga
q o^ h ilad jg an qim m atbaho va ish o n c h li q o ‘shilm a ekanligini
isbotladi. Natijada Rossiyaning markaziy rayonlaridan 0 ‘zbekistonga
keltirilishi kerak b o ig a n uch yuz m ing tonnadan ortiq sulfatli
suvlarga chidam li portlandsem ent hozir respublikam izning o ‘zida
ishlab chiqarilm oqda va bunday sem entga bo'lgan talab hozirda
to ‘la qondirilm oqda.
H a v o va so v u q iq lim t a ’sirig a c h id a m li b o ‘lg a n g liyej
portlandsem ent 0 ‘rta Osiyo respublikalarida yer usti qurilishlarida
keng ish la tilm o q d a . Q irq in ch i y illard a 0 ‘z b e k isto n se m e n t
zavodlarida asosan gliyej portlandsem ent ishlab chiqarilar edi.
G id ro tex n ik a , sa n oa t va u y -jo y q urilishlarida aso sa n gliyej
portlandsem ent ishlatilgan edi.
So'nggi yillarda 0 ‘zbekiston sem ent sanoati gliyej hisobiga har
yili qo'shim cha yarim m illion tonna atrofida sifatli sem ent ishlab
chiqarmoqda. Bu esa sem ent tannarxini ancha kamaytirdi.
Suv inshootlari uchun ishlatiladigan past ekzoterm ik sem ent
ishlab chiqarish m asalasi gliyej portlandsem entning olinishi bilan
tezda hal qilindi. Ilm iy izlanishlar bu sem ent yirik suv inshootlari
qurilishida ishlatiladigan past ekzotermik sementning ohnini bosishi
m um kinligini ko'rsatadi.