O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

ravishda birikishi lozim . Shuning u ch u n gidrofob sem ent uzoq
saqlansa ham o £zining plastiklik xossasini y o ‘qotmaydi.
Gidrofob portlandsementdan buyum tayyorlaganda uning zichligi
yuqori b o la d i, suv o ‘tkazuvchanligi kamayadi, sovuqqa chidamliligi
esa 800— 1000 siklga ortadi (oddiy portlandsement betonning sovuqqa
chidamlilik markasi SC h-200—300). Gidrofob portlandsement ham
oddiy portlandsem ent kabi markalarda chiqariladi.
23. Sulfatga chidamli portlandsement
Bunday sementlarning sulfatli suvlar ta’siriga chidamliligi yuqori
b o ‘ladi. Shunday sem ent hosil b o ‘lishi uchun klinker tarkibidagi
sulfatli m oddalar (m asalan, C a S 0 4) bilan kim yoviy reaksiyaga
217

---

kirishadigan minerallar miqdorini kamaytirish zarur. Portlandsement
korroziyasining uchinchi turiga muvofiq, «sement basillalari» suvdagi
kalsiy sulfat bilan klinkerdan uch kalsiyli alyuminat (3CaO • Al^Oj)
ning o ‘zaro ta’sir etishidan hosil bo'ladi. Sulfatlar ta’siriga turg‘un
b o ig a n sem ent klinkerida uch kalsiyli alyuminat miqdori 5 % dan
oshm asligi lozim , oddiy sementda esa uning miqdori ba’zan 15 % ga
yetadi.
T o ‘rt kalsiyli alyum oferritning gidrolizi natijasida ham uch
kalsiyli gidroalyuminat hosil b o iish i mumkin. Shunga ko‘ra sulfatlar
ta ’siriga turg‘un b o ‘lgan portlandsem entda alyum inatli tarkibiy
qism larning ham m asi 22 % dan k o ‘p b o ‘lm oqligi lozim :
(3C aO • A l20 3+ 4 C a 0 • A120 3 • F e20 3).
P o r tla n d se m e n tla r d a u c h k alsiyli silik a t k o ‘p m iq d ord a
b o ‘lganda sem entning suv va sulfat ta’siriga turg'unligi kamayadi.
G id roliz vaqtida undan erkin kalsiy oksid gidrati ajralib chiqadi,