О‘zbekiston Respublikasi Oliy

O’zbekiston Respublikasi

Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi


О‘RTA MAXSUS PROFESSIONAL TA’LIMNING

1. 
   “Avtotransportga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash”
   

Avtomobillar tuzilishi o’quv amaliyotidan
O’QUV DASTURI

Kvalifikatsiya nomi:	1.Texnik-mexanik
O’quv rejadagi tartib raqami:	3.1.6
Ajratilgan soat:	180

Toshkent 2021 yil

Tuzuvchilar:	J.R.Qulmuxamedov	Toshkent avtomobil va yo’llar texnikumi direktori
	S.O.Mirshaxo’jaev	Toshkent avtomobil va yo’llar texnikumi o’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari
	S.S.Raximberdiev	Toshkent avtomobil va yo’llar texnikumi direktor o’rinbosari..
	R.J.Maxkamov	Toshkent avtomobil va yo’llar texnikumi maxsus fan o’qituvchisi.
Taqrizchilar:	R.S.Xikmatov.	TDTrU t.f.n. dotsent
	U.Soipov.	SHMKFUSTIB yetakchi muxandis

1. 
   O’quv dasturi umumiy talablari
   

Dastur nomi	Avtomobil tuzilishi o’quv amaliyoti
Ajratilgan soat	180
Мavzular soni	17
Dasturning maqsadi	O’quv amaliyotni o’qitishdan maqsad o’quvchilarda avtomobil va dvigatellarning tuzilishi va ularning tavsifnomalari haqidagi bilim va ko’nikmalarni shakllantirish
O’zlashtirish (o’qitish) natijalari	-avtomobil mexanizmlari, asboblari va detallarini; -ichki yonuv dvigatelida sodir bo’layotgan jarayonlarni; -zamonaviy avtomobillarning tuzilishini; -avtomobil dvigatellari tuzilishini; -mexanizmlar, asboblar, detallarning tuzilishi va ishlashini o’rganish.
Bilimlar	- avtomobillarning umumiy tuzilishini; -dvigatellarni umumiy tuzilishi va ish tsikllarini; -dvigatel va mexanizm tizimlari tuzilishi va ishlash tartibini; -transmissiyaning vazifasi, tuzilishi va ishlash tartibini; -yurish qismining vazifasi va tuzilishini; -boshqarish organlarining vazifasi va tuzilishini bilish.
Ko’nikmalar	-avtomobillarni tuzilishini bo’laklarga bo’lib o’rganish; -dvigatellarni mexanizm va tizimlari tuzilishi bo’yicha amaliy mashg’ulotlarni mustaqil ravishda bajarish; -avtomobillarning transmissiyasi, yurish qismi, boshqarish organlarini tuzilishi bo’yicha amaliy mashg’ulotlarni mustaqil ravishda bajarish; -barcha turdagi avtomobillarni tavsifnomalarini maxsus mahlumotnoma asosida tuzib chiqish; -avtomobilning birikma, agregat, mexanizmlarni qismlarga ajratish-yig’ish bo’yicha mustaqil bajarish ko’nikmasiga ega bo’lishi kerak.
O’quv rejasiga muvofiq o’zaro bog’liq bo’lgan fanning nomi	Texmexanika, avtomobilda ishlatiladigan ashyolar,fizika, kimyo.
O’qitishni tashkiliy shakli	A – Amaliy ta’lim;
Dasturga qo’yilgan talab	Majburiy
O’qitish tili	Guruhda belgilangan o’qitish tili asosida
Baholash tartibi	Baholash bo’yicha amaldagi tartib asosida
O’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash	Yozma, og’zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriq

2. 
   O’quv dasturi mazmuni
   

   №	Mavzuning nomi	Mavzuning qisqacha mazmuni	Jami	O’qitishni			Mustaqil ta’lim
   					tashkiliy shakli
   1	Kirish. Xavfsizlik texnikasini o’rganish. Avtomo-bil tuzilishi haqida umumiy mahlumot.	Mashg’ulot mazmuni, o’quvchilarni avtoxo’jaliklarning ichki tarkibi, ish vaqti tartibi bilan tanishtirish. Jihozlar va xavfsizlik texnikasi bilan tanishtirish. Ishlab chiqarish mutaxassisi bilan suhbatlashish.	6	A		3
   2	Dvigatelning umumiy tuzilishi, ish jarayonlari va tsikllar.	“Dvigatel” tushunchasi. Dvigatelning mexanizmlari va tizimi. Ichki yonuv dvigatelining ishlash tartibi. Asosiy tushuncha va ko’rsatkichlarni aniqlash.	6	A		3
   3	O’lchov asboblari-ni tuzilishini o’rganish.	O’lchov asboblarini tuzilishini o’rganish. O’lchov asboblarini turlari va ularning tuzilishi. O’lchov asboblarini tanlash va detallar o’lchash. Detallarni jazbad, uchburchak, shtangentsirkul, kalibr, nitromer yordamida uzunligi va burchak o’lchamlagichini o’lchash.	6	A		3
   4	Metallarni kesish, qirqish, to’g’irlash, egish va ishlov berish. .	Kesish, qirqish , to’g’irlash va egovlashning mohiyati va vazifasi.Metalni kesish, qirqish , to’g’irlash va egovlash jarayonlari. Kesish, qirqish, to’g’irlash va egovlash asboblari va metallarni kesish, qirqish, to’g’irlash va egovlashning asosiy usullari va qoidalari. Kesish, qirqish, to’g’irlash va egovlash jarayonini mexanizatsiyalash.	12	A		6
   5	Krivoship–shatun mexanizmi. Gaz taqsimlash mexa- nizmi.	Krivoship-shatun mexanizmining vazifasi. Dvigatelni ramaga mahkamlash usullari. Mexanizmdagi detallarning tuzilishi va materiallari. Mexanizmlarning afzalliklari va kamchiliklari.	18	A		9
   6	Sovitish tizimi. Moylash tizimi.	Tizimning vazifasi, turlari. Suyuqlik bilan sovutish tizimining umumiy tuzilishi va ishlash tartibi. Dvigatelni yurgizish oldidan qizdirish. Havo bilan sovutish tizimining tuzilishi va ishlash tartibi. Havo va suyuqlik bilan sovutish tizimlarining afzalliklari va kamchiliklari. Dvigatel karterini shamollatish.	12	A		6
   7	Benzinli dvigatellarning ta’minlash tizimi. Gaz ballonli dvigatelning tah- minlash tizimi. Dizel dvigatelning ta’minlash tizimi.	Tizimning vazifasi. Tizimning umumiy tuzilishi va ishlash tartibi. Tushunchalarni aniqlash: Tirsakli va aylanishini cheklash. Yonuvchi aralashmani qizdirish qurilmasi. Siqilgan va suyultirilgan gaz ballon qurilmasining umumiy tuzilishi va ishlash tartibi. Dizel dvigatellaridan uzatish tizimining sxemalari, ularning ishlash tartibi va qiyosiy baholash. Injektorli dvigatellarning yonilg’i purkash tiziimining vazifasi, tuzilishi va tizimining ishlash tartibi.	18	A		9
   8	Detallarga parma, zenker va razvertka bilan ishlov berish.	Teshiklarga ishlov berish, parmalash va parmalash turlarini, parmalash jixozlari, dastgoxlari va moslamalari. Parmalashdagi qirqish tartiblari. Turli	12	A		6

   	Metallarni par- chinlash.	teshiklarni parmalash usullari. Zenkerlash. Yonib kengaytirish. Yonib kengaytirishning asosiy usullari. Parchinlash jarayonini moxiyati va vazifasi. Parchin mixlar va parchinlash turlari. Qulda parchinlash. Parchinlashni mexanizatsiyalash. Mashinalarda parchinlash.
   9	Transmissiyaning umumiy tuzilishi. Ilashish mexanizmi. Uzat-malar qutisi. Kardan uzatmalar. Ko’priklar.	Transmissiyaning vazifasi va turlari. Transmissiya agregatlarini tuzilishi va ishlash tartibi. Ko’priklarning turlari, vazifalari, tuzilishi va ishlash tartibi. O’rnatilishi, mahkamlanishi va ishlash tartibi.	24	A	12
   10	Rama. Osmalar.	Ramaning vazifasi, turlari va tuzilishi. Osmaning vazifasi, turlari, ularning tuzilishi va ishlatilishi. Avtobuslarning pnevmatik osmasi tuzilishining o’ziga xos xususiyatlari.	12	A	6
   11	Tokarlik dast-goxida metallarga mexanik ishlov berish.	Dastgoxni tayyorlash va sozlash. Metalga ishlov berish turlari: Tokarlik dastgoxida rezg’ba qirqqish. Rezg’bani tekshirish vositalari va usullari.	6	A	3
   12	G’idirak va shina-lar. Kuzov va kabinalar.	G’ildiraklarning tuzilishi. SHinalarning g’ildirakka mahkamlash usullari. SHinalarning vazifalari va turlari. Pokrishkalarning markalanishi. Kuzov va kabina vazifalari, tuzilishi. Kuzov va kabina issitish va shamollatish.	12	A	3
   13	Jilvirlash dast-goxida detallarga ishlov berish	Jilvirlash dasgoxlarida ishlashda texnika xavfsizligi qoidalari. Dastgoxlarning vazifasi va turlari. Dastgoxning kesish xarakteri.	6	A	3
   14	Rul boshqarmasi. Tormoz boshqar- masi.	Rul boshqarmasining vazifasi: Rul yuritmasi, mexanizmi va kuchaytirgichining vazifasi, turlari tuzilishi va ishlash tartibi. Rul boshqarmasining harakat xavfsizligiga tahsiri. Tormoz tizimi va gidravlik, mexanik, pnevmatik yuritmalarining tuzilishi va ishlash tartibi. Kuchaytirgichning vazifasi va turlari.	12	A	6
   15	Frezerlash va parmalash dast- gohida detallarga ishlov berish	Frezalash va parmalash dasgoxlarida ishlashda texnika xavfsizligi qoidalari. Frezerlash va parmalash dastgohida detallarga ishlov berish.	6	A	3
   16	Avtomobilning qo’shimcha jihoz-lari.	Avtomobillarni ixtisoslashtirishning asosiy yo’nalishlari. Avtomobillarda yuk tashishni ta’minlash uchun harakatlanuvchi tarkiblarga qo’yiladigan talablar. Tashiladigan yukning xususiyati va o’ziga xosligi bo’yicha ixtisoslashgan avtomobillar turlari.	6	A	3
   17	Sinov.	O’quvchilarni dastur asosida amaliyotni bajarishni nazorat qilish. Ko’nikma va malakalarini oshirish uchun sharoit yaratib berish. O’quvchilarni yakuniy nazorat sinovini o’tkazish.	6	A	3