O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

Ketma – ket qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motorli elektr yuritma.

Biz ko‘rayotgan o‘zgarmas tok motorlarda qo‘zg‘atish chulg‘ami (5.16 - rasm) yakor chulg‘ami bilan ketma – ket ulanadi. Natijada qo‘zg‘atish toki yakor tokiga teng bo‘ladi hamda u hosil qiladigan oqim Ф yakor tokiga proporsional bo‘ladi:

Ф = а · I_ya (5.25)
Bu yerda, a – chiziqsiz koeffitsient a = f (I_ya), bu koeffitsientning chiziqsizligi yakor reaksiyasining magnitlash va magnitni yo‘qotish egri chizig‘i shakli bilan bog‘liq; bu ikkala faktorlar tok qiymati katta bo‘lganda I_ya>0,7÷ 0,8I_yan., yuzaga keladi; tokning kichik qiymatlarida a koeffitsientini doimiy deb hisoblasa bo‘ladi. Yakor tokining I_ya> 2I_yan. Qiymatlarida mashina to‘yinadi va oqim kattaligi yakor tokiga uncha bog‘liq bo‘lmaydi. Qo‘zg‘atish oqimining yuklamaga bog‘liqligi
(5.25 ga qarang) ketma – ket qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motorlari elektrmexanik xarakteristikalarning o‘ziga xosligini ko‘rsatadi.

13. - rasm. Ketma – ket qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motorining ulanish sxemasi

Ketma – ket qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motori aylanish yo‘nalishini o‘zgartirishi uchun motorga beriladigan kuchlanishning qutbini o‘zgartirish yetarli bo‘lmaydi, chunki bunda bir vaqtda ham yakor chulg‘amidagi tok yo‘nalishi o‘zgaradi, ham qo‘zg‘atish oqimi qutbi o‘zgaradi. Shuning uchun motorni reverslash uchun mashina biror qismidagi tok yo‘nalishini o‘zgartirish kerak. Masalan qo‘zg‘atish chulg‘amida. Bunda yakor chulg‘amidagi tok yo‘nalishi o‘zgarishsiz qoldiriladi (5.17 - rasm).

13.