О’zbекistоn rеspubliкаsi оliy tа’lim,fаn vа innоvаtsiyаlаr vаzirligi jizzах dаvlаt pеdаgоgiка universiteti

I. bob yuzasidan xulosalar
Maktabgachayoshdagibolalardaijodiytasavvurnirivojlantirishmuammosibo'yichapsixologik-pedagogiktadqiqotlarnitahlilqilishquyidagixulosalarchiqarishimkoniniberdi.Aniqlanishicha,tasavvuraqliyjarayonbo‘lib,uoldingitajribadaolingansezgivag‘oyalarmaterialini qayta ishlash orqali yangi obrazlar yaratishdan iborat. Istalgan kelajak tasvirlarini yokiinson tajribasida etishmayotgan narsalarning tasvirlarini bilishga qaratilgan tasavvur, u tomonidanma'lumma'lumotlar bilanyaratilishi mumkin.Ilm-fanhalixayolotnirivojlantirishningyagonausuliniishlabchiqmagan.Taklifetilganusullarningharbiridamualliflar,ularningfikricha,tasavvurniboshqapsixikjarayonlardanajratibturadiganengyorqinva muhim belgilaribo'lgan tomonlarini ta'kidlaydilar.Maktabgachayoshdagibolalardaijodiytasavvurbolalarfaoliyatiningbarchaturlaridarivojlanadi, ular orasida rasm chizish muhim o'rinlardan birini egallaydi. O'rta guruh maktabgachayoshdagi bolalarda ijodiy tasavvurni rivojlantirishning muhim psixologik xususiyati uning fikrlashvaxotira,nutq,o'yin,hissiytajribavaatrofdagiijtimoiymuhitbilanchambarchasbog'liqligidir.Budavrda bolaning ijodiy tasavvuri yanada boshqariladigan bo'ladi. Tasavvur harakatlari shakllanadi:vizual model ko'rinishidagi fikr; xayoliy narsalar va ular bilan harakatlar tasvirlari; bola hayolningtabiatini nazorat qilish va aniqlashga harakat qiladi. Har xil faoliyat turlarida (nozik chizish)rejalashtirishqobiliyati paydo bo'ladi.Maktabgachayoshdagibolalarnihartomonlamarivojlantirishvaijodiytasavvurlarinirivojlantirishuchunnoan'anaviyrasmchizishusullarikattaahamiyatgaega.Tasviryaratishjarayonidaboladakuzatuvchanlik,estetikidroketish,ijodiyqobiliyatlarrivojlanadi.Chizishjarayonida bola o'zining hissiy holatini, atrofdagi olamga munosabatini noan'anaviy vositalar bilanifodalash imkoniyatiga ega bo'ladi, go'zallikni mustaqil ravishda yaratishga, uni kundalik hayotda,san'atasarlaridapayqashgao'rganadi.Noan'anaviyrasmchizishbolalarningatrofdagiob'ektlarningfazilatlarivaxususiyatlarihaqidagig'oyalariniboyitadi,ulartomonidansensorlistandartlarnioptimalo'zlashtirishniyaratadi. Bolalar texnikada hech qanday muammoga duchkelmadilar. Bajarishning soddaligi va chizmaning aniq konturiga rioya qilish zarurati yo'qligibolalarganatijalargaijodiyyondashish imkonini berdi.
Ebru ” chizish texnikasi va tayyorlangan suv yuzasida paydo bo'ladigan bo'yoqlarning xossalaribilan tanishgandan so'ng , bolalar dastlab tayoqlarni oddiygina suv yuzasiga siljitdilar, keyinroqoddiynaqsh vachizmalaryasadilar.Ko'pgina ota-onalar Ebru texnikasi bo'yicha master-klassda qatnashib, noan'anaviy rasm chizishtexnikasi orqali bolalarningrivojlanishigaqiziqish bildirishdi.Bolalarbilanindividualvakichikguruhlardaishlashdabizbolalarningijodiytasavvurinirivojlantirishgahissaqo'shadigannoan'anaviyrasmchizishusullaridanfoydalanganholdamashqlaro'tkazdik.Taklifetilganbarchanoan'anaviytexnikalarbolalardaqiziqishuyg'otdi,ulargaijobiymunosabatdabo'ldi, ammo birinchi darslarda ular o'zlarini ishonchsiz his qilishdi, xuddi shu turdagi tasvirlaryaratildi. Keyingi darslarda bolalar faoliyatga tezroq jalb qilindi, ko'proq mustaqillik ko'rsatdi vanatijadashakllarni ko'rib chiqishdaulartasvirlaruchun variantlarni taklifqildilar.Bolalar sanab o'tilgan usullarni o'zlashtirganlarida, ota-onalardan uyda materialni takrorlash taklifqilindi. Ko'pgina ota-onalar bolalarning xohish-istaklarini inobatga olgan holda, birgalikda o'zlariyoqtirgantexnikadachizmalaryaratdilar.Bolalarvaota-onalarbilanolibborilganishlarsamaralibo‘ldi,debo‘ylaymiz.Badiiy va ijodiy qobiliyatlarning o'zgarishlar dinamikasini aniqlash uchun biz ijodiy qobiliyatlardarajasiningikkinchi tashxisini o'tkazdik.