O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi

3.Xalqaro iqtisodiy munosabatlarning shakllari Xalqaro iqtisodiy munosabatlar, ularning shakllari. Xalqaro iqtisodiy munosabatlar va ularning ahamiyati
Homiladorlikni rejalashtirish
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar jahon xoʻjaligidagi alohida mamlakatlar, ularning mintaqaviy birlashmalari, shuningdek, alohida korxonalar (transmilliy, transmilliy korporatsiyalar) oʻrtasidagi koʻp darajali iqtisodiy munosabatlar majmuasidir.
Iqtisodiy munosabatlar turlari:
· Ayrim shtatlar o'rtasida;
· Davlat va korxonalar o'rtasida;
· Korxonalar o'rtasida;
Jahon iqtisodiy munosabatlarining shakllari quyidagilardan iborat:
1. Tovar va xizmatlarning xalqaro savdosi;
Davlat chegaralari orqali tovarlar va xizmatlar almashinuvi. Xalqaro savdo import va eksportdan iborat.
Import boshqa davlatda mahsulot sotib olishdan iborat.
Eksport- mahsulotlarni boshqa mamlakatlarga sotish.
2. Biznes va kredit kapitalining xalqaro harakati;
Mablag'larni foydali joylashtirish uchun bir mamlakatdan boshqasiga eksport qilish. Kapitalni eksport qilish tadbirkorlik (to'g'ridan-to'g'ri va portfel investitsiyalar) va ssuda kapitali shaklida amalga oshiriladi.
To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar investorga ular ustidan nazoratni ta'minlovchi xorijiy korxonalarga kapital qo'yishdir. Bunday nazoratni amalga oshirish uchun investor kompaniya ustav kapitalining kamida 20-25 foiziga egalik qilishi kerak.
"Portfel investitsiyalar xorijiy kompaniyalarning qimmatli qog'ozlarini sotib olishni anglatadi. To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalardan farqli o'laroq, bunday investitsiyalar korxonalar faoliyatini nazorat qilish huquqini bermaydi va asosan qo'yilgan kapitaldan foizlar va dividendlar olish orqali moliyaviy resurslarni ko'paytirish uchun ishlatiladi.
Kredit kapitalini eksport qilish- bu imtiyozli kredit foiz stavkasi hisobiga foyda olish maqsadida xorijiy kompaniyalarga, banklarga, davlat idoralariga naqd va tovar ko‘rinishida o‘rta va uzoq muddatli kreditlar berishdir.
3. Xalqaro mehnat migratsiyasi;
Xalqaro mehnat migratsiyasi- Bu boshqa mamlakatlarda ish qidirish bilan bog'liq bo'lgan ishchilarning xalqaro harakati. Bu jarayon yuqori daromad olish imkoniyati, ijtimoiy va kasbiy yuksalishning yaxshi istiqbollari bilan izohlanadi.
4. Qo'shma korxonalar tashkil etish;
Turli mamlakatlarning mablag'lari, texnologiyalari, boshqaruv tajribasi, tabiiy va boshqa resurslarini birlashtirish va har qanday yoki barcha mamlakatlar hududida umumiy ishlab chiqarish va xo'jalik faoliyatini amalga oshirish imkonini beradigan qo'shma korxonalarni yaratish.