O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

Salohiyat(potensial)
 tushunchasi  lotin tilidan olingan bo‘lib, imkoniyat, kuch-quvvat 
ma’nosini anglatadi.  
Kadrlar  salohiyati
  -  mehnat  resurslarining  umumiy  soni  va  jinsi,  yoshi,  ma’lumoti, 
kasbiy  ko‘nikmalari,  korxonaning  u  yoki  bu  bo‘g‘inlarida  va  jamoatchilik  ishlab 
chiqarishida  katnashishi  bilan  ifodalanuvchi  mehnat  resurslari  yoki  imkoniyatlarini 
ifodalaydi. 

---

152 
 
Kadrlar  korxonada  mehnat  bilan  band  bo‘lgan  xamda  korxona  shaxsiy  tarkibiga 
kiruvchi  turli  kasbiy  -  malakaviy  guruhlardagi  xodimlar  majmuasidir.  Korxonaning 
mehnat  resurslari  uning  ish  kuchini  tavsiflaydi.  Ish  kuchi  -  insonning  mehnat  qilishga 
jismoniy  va  akliy  qobiliyatlari  xisoblanadi.  Bozor  munosabatlari  sharoitida  mehnat 
qobiliyati ish kuchini tovar xoliga keltiradi. Uning boshqa tovarlardan farqi: 
"  o‘z qiymatidan ortik bo‘lgan qiymat yaratadi; 
"  uni  jalb  kilmasdan  biron-bir  ishlab  chiqarish  jarayonini  amalga  oshirish  mumkin 
emas; 
"  asosiy fondlar va aylanma mablag‘lardan samarali foydalanish darajasi ish kuchiga 
bog‘liq. 
Ish kuchidan samarali foydalanishga kuyidagi omillar ta’sir ko‘rsatadi: xodimlarning 
moddiy manfaatdorligi, atrof-muxit, akliy, jismoniy va asablar kuchlanishi, boshqarish 
usullari va x.k. 
Korxona xodimlarining ro‘yxat bo‘yicha tarkibi kuyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
"  sanoat ishlab chiqarish personali (SICHP) - asosiy va yordamchi sexlar, zavod 
boshqaruvi, laboratoriya, ilmiy-tadqiqot va tajriba-loyihalashtirish bo‘limlari, xisoblash 
markazi xodimlari; 
"  noishlab  chiqarish  personali  -  uy-joy,  kommunal  va  yordamchi  xo‘jaliklarda, 
sog‘likni saqlash, profilaktika va ta’lim muassasalarida faoliyat yurituvchi xodimlar; 
"  raxbarlar  -  direktor,  direktor  o‘rinbosarlari,  bosh  mutaxassislar,  bo‘lim  boshliklari, 
ya’ni muxandis-texnik personal (MTP); 
"  xizmatchilar - xujjatlarni tayyorlash, xisob-kitob va nazorat qilish, xo‘jalik xizmati 
xodimlari (agentlar, g‘aznachilar, ish yurituvchilar, kotiblar, statistlar va x.k.). 
Korxona SICHPning asosiy va ko‘p sonli qismini ishchilar tashkil kilib, ular maxsulot 
ishlab  chiqarish,  ta’mirlash  va  uskunalarga  xizmat  ko‘rsatishda  katnashadilar,  mehnat 
predmetlarini  tashish  va  maxsulot  tayyorlashni  amalga  oshiradilar,  kurish-ta’mirlash 
ishlarini bajaradilar. 
 Kadrlarning  korxonada  xarakatlanishini  tavsiflash  uchun  kuyidagi  ko‘rsatkichlar 
xisoblanadi va taxlil kilinadi: 
Ishchilarni ishga qabul qilish