O’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi navoiy shahar maktabgacha ta’lim bo’limi tasarrufidagi

Q U YO SH U R G A N D A B I R I N CH I YO R D A M
K O’ R S A T I SH
Yozda bolalar sog’lig’iga bir qator xavflar ─ kuyish xavfi, quyosh urishi, issiqdan holsizlanish, ortiqcha yugurish, sakrashlardan toliqish, suv havzalarida me’yordan ko’p bo’lish kabilar salbiy ta’sir etishi mumkin.
QUYOSH URISHI – bolalarni uzoq muddatda quyoshda bosh kiyimsiz yurishi (sayrlarda, o’yin maydonchalarida) quyosh urishiga olib keladi. Quyosh vannalaridan noto’g’ri foydalanish hamda ayrim hollarda ultrabinafsha nurlarini ta’siri ostida ham quyosh urishi kuzatiladi.
Quyoshda bo’lgan vaqtni belgilab borish maqsadga muvofiqdir, quyosh urishining belgilari quyoshda bo’lgandan keyin 6─8 soatdan keyin ayon bo’ladi.
BIRINCHI BELGILARI ─ holsizlanish, charchoqni his qilish, qizib ketish, bosh og’rig’i, aylanishi. Ko’p quyosh urishida esa tana haroratining oshishi, ko’ngil aynishi va chanqashi bilan kuzatiladi. Quyosh urgan bola tanasi pushti rangga kirib teri ajralishi ko’payadi. Quyosh urishining og’ir darajasida hushdan ketish va tutqanoq tutishi kuzatiladi. Quyosh urishining boshqa bir belgilaridan burundan qon kelishi va quloqlarda shovqinning paydo bo’lishidir.
BIRINCHI YORDAM KO’RSATISH: bolani soya─salqin joyga olib o’tish, bolani chalqancha holda oyoqlarini ko’tarib yotqizish kerak. Ko’ylaklarini yechib, agar xonada bo’lsa oynalarni ochib shamollatish kerak, chunki quyosh urganda sof havoning g’urillab kirishi birinchi yordamning ajratib bo’lmas qismidir. Kuygan teriga esa sovuq suvga ho’llangan mato parchasini qo’yish mumkin. Bu vaqtda bemorga ko’proq suyuqlik berish kerak. Hushsizlik holida esa bolaning burnini nashatirga botirilgan paxta bilan artish yoki hidlatish kerak bo’ladi. SHifokorlar bunday vaqtda tana haroratini tushuruvchi vositalarni qabul qilishni man etadilar. Quyosh urganda bolaning oyog’i kaftini suv bilan aralashtirilgan sirkada artish mumkin.
Quyosh urishi yana terining kuyishi bilan kechishi mumkin, bu holatda teri qizarishi, shishishi va terida pufakchalar paydo bo’lishi mumkin. Bunday belgilar paydo bo’lganda esa teri kuyishiga qarshi spreylarni purkash mumkin.


ISSIQLIK URISHI ─ issiq havoda uzoq vaqt qolib ketish natijasida ro’y beradi, shuningdek issiqlik urishi noto’g’ri kiyinganda, masalan quyosh nurini o’tkazuvchi kiyimlarni kiyish sababli bo’lishi mumkin.