Psixologning kasb etikasi
Amaliyotchi psixolog umumiy o`rta ta`lim tashkilot o`quvchilari, o`qituvchilari, rahbariyat oldida o`ta mas`uliyatliligi bilan ajralib turishi lozim. U jamoaning psixologik muhitini nazorat qilib turishi, jamoa a`zolari o`rtasidagi kelishmovchiliklarni bartaraf qilishi, o`quvchilarda muomala madaniyatini shakllantirishi, ularning psixologik xususiyatlarini rivojlanitirib borishi kerak. Psixologning vazifasi o`quvchilarning dunyoqarashlarini kengaytirishi, bilimlar, ko`nikmalarni shakllantirishdan iborat. Psixolog o`quvchi shaxsini hurmat qilishi, kasbiy faoliyatida halollik namoyon qilishga va unga bildirilgan ishonchni oqlashga majbur. Psixologning kasbiy faoliyati o`z sohasida o`ta bilimdon bo`lishni talab qiladi. Sohasining eng so`nggi yutuqlaridan xabardor bo`lishi shart. Psixolog o`z ishida sinab ko`rgan ilmiy metodlarni qo`llashi lozim.
Etik odob - bu ijtimoiy va kasbiy xatti-harakatlarni tartibga soluvchi qoidalar va qoidalar to`plamidir.
Odob-axloq qoidalari ma`lum bir jamiyatda yoki muayyan vaziyatda maqbul va maqbul bo`lgan narsalarni tartibga soladi va nima bo`lmasin. Biroq, bu faqat muloqotning rasmiy tomonini belgilaydi, shuning uchun odob-axloq qoidalarini bilishgina odobli odam deb hisoblash uchun etarli emas. Jamiyatdagi xulq-atvor axloqning umumiy tamoyillari va me`yorlariga tayanishi mumkin emas.
Odob-axloq qoidalari (axloqshunoslar orasida) an`anaviy ravishda muzlatilgan axloq normasi sifatida tushuniladi va har bir kasbning o`ziga xos odob-axloq qoidalari mavjud. Bular, masalan, sotuvchilar va sohaning boshqa vakillari tomonidan xaridorlar va xaridorlarning an`anaviy tabriklari.
xizmatlar.
Binobarin, axloq qoidalari va odob-axloq qoidalari o`zaro bog`liqdir: axloq axloqiy muammolarni kengroq ma`noda ko`rib chiqadi, odob-axloq me`yorlari va me`yorlarini konkretlashtiradi. Har qanday odob-axloq muammolarini axloqiy ko`rsatmalardan tashqarida hal qilish mumkin emas.
Psixologning kasbiy ish faoliyatining ajralmas va muhim jihati bu-psixodiagnostika qilish sanaladi. Bunday faoliyatda psixolog shaxsining ma`naviy axloqiy tomoniga katta e`tibor beriladi. “Axloq” va “ma`naviyat” tushunchalari shunday meyor va prinsiplami o`z ichiga oladiki, ular individlaming o`zaro va jamiyat o`rtasida qiziqishlarini tartibga solish ehtiyojidan kelib chiqadi. Bu meyorlar insonlaming yaxshilik va yomonlik tushunchalariga mos ravishda xulqlarini tartibga solishga yo`naltirilgan va shaxsiy fikr, urf-odatlar, tarbiya, jamiyat fikri bilan qo`llab quwatlanadi. Uning o`ziga xos xususiyati shundan iboratki, bu tushunchalar shaxsning kasbiy ish faoliyatida o`zini tutishi va fikrini tartibga solib turadi. Shaxsiy prinsiplar u yoki bu kasbning ma`lum sharoiti va o`ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi va asosan mutaxassislarga nisbatan axloqiy kodeks talablar bilan ifodalanadi.
Psixologning kasbiy etikasi uning kasbdoshlari bilan, ilmiy jamiyat bilan o`zaro aloqasi, shuningdek, tekshirayotgan shaxslar, respondentlar (psixologik yordam so`rab kelsak) bilan o`zaro munosabatlarida ko`rinadi. “Psixologning etika kodeksi” bu etikaning asosi bo`lib kelgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |