О‘zbekiston respublikasi madaniyat

Qonunlar – tamoyillar – usullar - uslublar.

Idora qiluvchi davlat hokimiyati tomonidan qabul qilingan, hamma uchun majburiy ijtimoiy - huquqiy meyor va munosabatlarni belgilovchi rasmiy hujjat qonundir. О‘zbekiston davlatining asosiy bosh qomusi – Konstitusiya bunga misol bо‘la oladi.Boshqaruv (menejment) madaniyatining bо‘linmas unsuri – hujjatlar yuritishi madaniyatidir.Hujjatlarning boshqaruv jarayonidagi ahamiyati juda katta, boshqaruvning biror bir vazifasi hujjatsiz amalga oshmaydi, hujjatlardagi axborot tashkilot tashqi va ichki faoliyatining hamma tomoniga daxldor bо‘lgani bilan qimmatlidir.
Boshqaruv madaniyatini takomillashtirish uchun uning barcha usullarini takomillashtirish lozim bо‘ladi.
Quyidagi usullardir:

• 
  tashkiliy-ma’muriy usullar;
  
• 
  iqtisodiy usullar;
  
• 
  ijtimoiy – ruhiy usullar;
  
• 
  tarbiyaviy usullar;
  
• 
  huquqiy usullar boshqaruvning barcha qoidalarini amalga oshirish borasidagi boshqaruv usullaridir.
  

Boshqaruv jarayoni va samaradorligini muayyan tartibga solish, munosib kadrlar zahirasini shakllantirish, yuqori turuvchi organlar qarorlarini sо‘zsiz va muhokamasiz bajarilishini ta’minlash tashkiliy-ma’muriy usullarning asosini tashkil etadi.
Iqtisodiy manfaatlar esa quyidagi tarkibda bо‘ladi:

• 
  umumjamiyat manfaatlari;
  
• 
  jamoa manfaatlari;
  
• 
  shaxsiy manfaatlar;
  

Boshqaruvda nizolarning oldini olish, xodimlarni rag‘batlantirish, ular mehnatini e’tirof etish borasidagi sog‘lom raqobat va mehnat iqlimini tashkil etish esa ijtimoiy ruhiy usullarga bog‘liq. uchun xizmat qiladi. Toza ruhiy iqlim saqlangan boshqaruv obyektining muvaffaqiyatlari hamisha rivojlanish sari yuz tutadi.
Har qanday boshqaruvchi о‘z boshqaruv jarayoni manfaatlariga mos samarali ta’sir kо‘rsatish yо‘llarini izlaydi.Bu borada albatta tashkiliy-farmoyish, iqtisodiy va ijtimoiy-psixologikusullar boshqaruvchiga qо‘l keladi.
Boshqaruvning tashkiliy-farmoyish usullari rahbar va xodimlarning natijali faoliyatiga ta’sir etibgina qolmasdan, ma’muriy xuquq va hokimiyat kuchini qо‘llash, ya’ni buyruq, qaror va farmoyishlarni о‘z vaqtida va sifatli amalga oshirishiga asoslanadi.
Rahbar irodasi, ishbilarmonligi, malakasi, vakolat va majburiyatlaridan oqilona foydalana olishi ma’muriy-tashkiliy ishlarni ma’lum meyorlarda, reglament asosida olib borishi ham alohida xarakterli tomonlardan biri.Ma’lum direktiv hujjatlar orqali belgilab qо‘yilgan tashkilotning nizomiga rioya etish, nizom asosida ish yuritish boshqaruv faoliyatining reglamenti hisoblanadi.
Angliyalik tarixchi, jurnalist, dramaturg va yozuvchi Siril Nortkot Parkinsonning boshqaruv jarayonlaridagi kuzatishlari va xulosalarini alohida qoidalarga jamlagani, amalda qо‘llanishi har bir rahbar va xodimga qо‘l kelishi tasdiqlangan uch qoidasini quyida keltiramiz.
Parkinson qator mashhur universitetlar, jumladan, Harvard, Illinoys, Kaliforniya universitetlarida ishlab, 40dan ortiq kitob nashr ettirdi.Parkinson uzoq yillar davlat tashkilotlari va organlariga kasb-kori va hayot tashvishlari bilan borib, u yerdagi ish tartibi, muomala-munosabat va hokazolarni kuzatib jamiyat boshqaruvi borasida muayyan fikrga keldi va uncha-muncha sotsiolog payqamagan jihatlar asosida о‘z “qonun”ini yaratdi. Mazkur favqulodda hodisalarani ishlab chiqib, “Parkinson qonuni” deya nomladi va undagi ilk maqolalarni 1955 yili “The Economist” nashrida chop ettirdi.
Bu qonunlarda boshqarishni tashkillashtirish, tadbirkorlik tamoyillari, moliyaviy savodxonlik va muvaffaqiyatga erisholmaslikning asosiy sabablari tushuntiriladi. Birinchi qonun qisqa fursatda kо‘p ishni bajarishni hohlovchilar uchun qо‘l keladi. Qonunga asosan uchta “oltin qoida”n