O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

Yandex 
da provayder o’zining 
Yandex.Taxi
deb nomlangan platformasini yaratib olgan. Platformaning egasi 
protokollardan, qoidalardan, brenddan va normalardan foydalanib, platformaning 
faoliyat ko’rsatish standartlarini aniqlab oladi. Protokol taoliyat turi uchun mos 
bo’lgan qoidalar majmui bo’lib, u har qanday murakkab holatda ham jarayonni 
normal holda ushlab turishga hizmat qiladi. Kommunikatsiyalar olamida ingliz tili 
protokol bo’lsa, bank hizmatida 
SWIFT,
internet olamida esa 
HTTP
. Protokolni 
yaratish va uni boshqarish, tizimdagi barcha muhim jarayonlarni boshqarishni 
anglatadi. Protokolga o’xshash tarmoq tuzilmalarida protokol tarmoqning nazorati 
va uning ishlashini quvvatlab turuvchi dasturiy tizimdir. Huddi shuning uchun 
ham, protokollarni o’zgartirish juda ham murakkab bir jarayondir. 
Visa
, 
Mastercard 
va shularga o’xshash platformalar asosidagi to’lov tizimlarida turli xil 
tashkilorlar tomonidan chiqariladigan to’lov kartalarining tashqi ko’rinishini va 
undagi brend logotipning borligini boshqaradigan qoidalar mavjud. Bundan 
tashqari, aniq bo’lmagan tranzaktsiyalar bilan bog’liq bo’lgan qoidalar ham 
mavjud. Ammo kartalarning egalari turli joylarda to’lovlar amalga oshrilishi 
mumkinligini, sotuvchilar esa kompaniya ularga kartalarga hizmat ko’rsatish bilan 
bog’liq xarajatlarni qoplashni kafolatlashini biladilar.
Uber
platformasida haydovchilar va yo’lovchilar o’zaro kelishib oladilar va 
o’z xatti-harakatlarini murakkab dasturiy ta’minot asosida asosida koordinatsiya 
qilib turadilar, ya’ni, yo’lovchilar haydovchini, haydovchi esa yo’lovchilarni 
baholaydilar. Platformalar “
innovatsiya ruhsat talab qilmaydi
” (
Google
) deb 
nomlangan siyosatni yurgizishi yoki bu faoliyatni sertifikatsiya tizimi orqali (
1C 
kompaniyasi
) boshqarishi, ishtirokchilarning reytinglarini tuzishi (