O’zbekiston respublikasi davlat soliq qo’mitasi

Ishlab chiqarish jarayonining ikki tomoni.

Ishchi kuchi va ishlab chiqarish vositalari (buyum shakllari)

Mehnat jarayoni yoki iste’mol qiymati yaratilish jarayoni

Iste’mol qiymati, ya’ni nafliligi

Ishlab chiqarish omillari

Ishlab chiqarish jarayoni

Natija: Tovar va xizmatlar

Kapital: ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchi qiymati

Qiymatning o’sish jarayoni

Sarflangan va qo’shilgan qiymat

Ishlab chiqarish — ishlab chiqarish omillarining iste’mol qilinishidan iboratdir, uning boshlanishi ham ana shu omillar mavjudligiga asoslanadi.Ishlab chiqarish omillari ishlab chiqarishni takror davom ettirish uchun ham ishlab chiqariladi. Hozirgi zamon iqtisodiyotida ishlab chiqarish omillariga yer, kapital, mehnat, va tadbirkorlik kabi omillarni kiritiladi.

Er omili — tabiiy omildir, u inson mehnatining mahsuli emas. Er omiliga uning ostki-ustki boyliklari, ya’ni tabiiy boyliklar, haydaladigan, sug’oriladigan er maydonlari, o’rmon va o’tloqlar kiradi. Bizning respublikamiz bu sohada juda katta salohiyattaega. Masalan, O’zbekiston umumiy er maydonning 62,5 foizini (28 mln.ga) qishlok xo’jaligiga qarashli erlar tashkil etadi. Uning 4,5 mln. gektari haydaladigan erlardir. Bu bizning eng qimmatbaho milliy boyligimizdir. I. A. Karimovning «O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: havfsizlikka tazdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» nomli mashhur asarida Vatanimiz tabiiy boyliklari haqida yuksak g’urur bilan yoziladi. Masalan, hozirgacha 900 dan ortiq kon qidirilib topilgan bo’lib, ularning tasdiqlangan zahiralari 970 mlrd. AQSH dollarini tashkil etadi, har yili respublika konlaridan 5—6 mlrd. dollarlik foydali kazilmalar olinmoqda. Vatanimiz er kahridagi 30 dan ortiq konlardan asl metallar qazib olinayotir.