O’zbekiston respublikasi davlat soliq qo’mitasi

Jamg’arish va inson. Jamg’arish jarayoni juda chuqur ijtimoiy o’zgarishlarga ham olib keladi, birinchi navbatda, ishlab chiqarishda ish kuchining (insonning) roli tubdan o’zgaradi. Agar ilgari inson ishlab chiqarishning shunchaki bir shaxsiy omili bo’lgan bo’lsa, jamg’arish uni boshqaruvchiga, nazoratchiga aylantiradi. Bunday sharoitda ishlab chiqarishning pirovard natijaliligi, samaradorligi, unumdorligi ish kuchi sifatiga, tuzilishiga, bilimi, tajribasi va madaniyatiga bevosita bog’liq, bo’lib qoladi. Ya’ni inson ishlab chiqarishning tom ma’nodagi, haqiqiy egasiga aylanadi. Boshqacha aytganda, ishlab chiqarishning takdiri mulk egasigagina bog’liq bo’lmay, ishlab chiqaruvchiga ham bog’liq bo’lib qoladi. Bu jamg’arishng g’oyat kuchli ijtimoiy oqibatidir.

Inson rolining, ishlab chiqarishdagi mashuliyatining ortishi, tabiiyki, fan-texnika inqilobi ilgari surgan yangi kasblarni egallashni, o’quvchi yoshlardan puxta bilim olishni, texnika sirlarini bilishni, jahon ilm-fani yutuqlarini chuqur o’zlashtirishni, yuksak ma’naviyatli bo’lishni talab qiladi.

O’zbekistonning iqtisodiy mustaqillikka erishishi ham yoshlar oldiga xuddi ana shu talablarni qo’yadi. Ishlab chiqarish insonga bog’liq, bo’lib qolar ekan, o’z navbati-da, bu ishlab chiqarishning inson tomonidan uning o’z ehtiyojlarini qondirishga yo’naltirilishiga olib keladi. Hozirgi zamon tahbiri bilan aytganda, ishlab chiqarishning insoniylashuvi yuz beradi, bu taraqqiyot talabiga aylanadi. Buning ma’nosi shuki, ishlab chiqarish tuzilishi (ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun ishlash va inson ehtiyojlari uchun ishlab chiqarish o’rtasidagi nisbat) odamlar ehtiyojlarini qondirish uchun ishlash foydasiga o’zgaradi, iste’mol buyumlarini ko’paytirish ustuvorlikka erishadi.

Investitsiyalarning iqtisodiy taraqqiyotdagi roli. Investitsiyalar sarflarning ikkinchi tarkibiy qismi hisoblanadi. Investitsiyalar darajasi jamiyat milliy daromadi hajmiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi, milliy iqtisodiyotdagi ko’plab mutanosibliklar uning o’sish sur’atiga bog’liq bo’ladi. Investitsiyalar mamlakat miqyosidag kengaytirilgan takror ishlab chiqarish ob’ektlari qurish, stanok, uskuna va shu kabi uzoq muddatli foydalaniladigan asosiy kapitallarni sotib olish, ishga tushirish bilan bog’liq sarflarni bildiradi.