O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al – xorazmiy nomidagi toshkent viloyat axborot texnologiyalari texnikumi elektromontaj ishlari fanidan amaliy mashg‘ulоt mavzu
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT VILOYAT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI TEXNIKUMI Elektromontaj ishlari fanidan AMALIY MASHG‘ULОT Mavzu: O’lchash asboblari bilan ishlash.
Guruh: _________________
Topshirdi: _______________
Qabul qildi:_______________
Toshkent Viloyat – 2022
AMALIY MASHG‘ULОT Mavzu: O’lchash asboblari bilan ishlash. Asosiy elektr miqdorlari va ularning birliklari Ko'pincha elektr o'lchovlari quyidagi miqdorlar to'plami bilan bog'liq:
Oqimning kuchi (yoki shunchaki oqim) I. Bu qiymat Supero'tkazuvchilar kesimidan 1 soniyada o'tadigan elektr zaryad miqdorini bildiradi. Elektr tokining kattaligini o'lchash amperlarda (A) ampermetrlar, avometrlar (sinovchilar, "tseshek" deb ataladigan), raqamli multimetrlar, asbob transformatorlari yordamida amalga oshiriladi.
Elektr quvvati (zaryad) q. Ushbu qiymat ma'lum bir jismoniy tananing elektromagnit maydon manbai bo'lishi darajasini belgilaydi. Elektr zaryadi kulomblarda (C) o'lchanadi. 1 C (amper-soniya) \u003d 1 A ∙ 1 s. Elektrometrlar yoki elektron zaryadometrlar (kulombometrlar) o'lchov asboblari sifatida ishlatiladi.
Voltaj U. Ikki xil nuqta o'rtasida mavjud bo'lgan potentsial farqni (zaryad energiyasini) ifodalaydi elektr maydoni... Ushbu elektr miqdori uchun o'lchov birligi volt (V) dir. Agar 1 kulon zaryadini bir nuqtadan ikkinchisiga o'tkazish uchun maydon 1 joule ishini bajarsa (ya'ni mos keladigan energiya sarflansa), u holda potentsial farq - kuchlanish - bu nuqtalar orasidagi volt 1 volts: 1 V \u003d 1 J / 1 Cl. Elektr kuchlanishining kattaligini o'lchash voltmetrlar, raqamli yoki analog (sinovchilar) multimetrlar yordamida amalga oshiriladi.
Qarshilik R. Supero'tkazuvchilar orqali elektr tokining o'tishini oldini olish qobiliyatini tavsiflaydi. Qarshilik birligi ohm. 1 ohm - kuchlanishli o'tkazgichning 1 voltli uchida 1 amperlik oqimga qarshiligi: 1 ohm \u003d 1 V / 1 A. Qarshilik o'tkazgichning kesimi va uzunligiga to'g'ridan-to'g'ri proportsionaldir. Uni o'lchash uchun ohmmetrlar, avometrlar, multimetrlar qo'llaniladi.
Elektr o'tkazuvchanligi (o'tkazuvchanlik) G - qarshilikning o'zaro ta'siri. Siemens (sm) da o'lchangan: 1 sm \u003d 1 ohm -1.
Imkoniyat C - bu Supero'tkazuvchilar zaryadni saqlash qobiliyatining o'lchovidir, shuningdek, bu asosiy elektr miqdorlaridan biri. Uning o'lchov birligi - farad (F). Kondensator uchun bu qiymat plitalarning o'zaro sig'imi sifatida aniqlanadi va to'plangan zaryadning plitalardagi potentsial farqiga nisbati bilan tengdir. Yassi kondansatörning quvvati plitalar maydonining ko'payishi va ular orasidagi masofaning pasayishi bilan ortadi. Agar 1 ta kulonni zaryad qilishda plitalarda 1 voltlik kuchlanish hosil bo'lsa, unda bunday kondansatörning quvvati 1 faradga teng bo'ladi: 1 F \u003d 1 C / 1 V. O'lchov maxsus qurilmalar - quvvat o'lchagichlari yoki raqamli multimetrlar yordamida amalga oshiriladi.
P kuchi - bu elektr energiyasini uzatish (konvertatsiya qilish) tezligini aks ettiruvchi qiymat. Vatt (Vt; 1 Vt \u003d 1 J / s) tizim quvvat bloki sifatida olinadi. Ushbu qiymat kuchlanish va oqim mahsuloti orqali ham ifodalanishi mumkin: 1 Vt \u003d 1 V-1 A. O'zgaruvchan tok zanjirlari uchun faol (iste'mol qilingan) quvvat P a, reaktiv P ra (tok ishida qatnashmaydi) va umumiy quvvat P ajratiladi. O'lchashda ular uchun quyidagi birliklar qo'llaniladi: vatt, var ("reaktiv volt-amper" degan ma'noni anglatadi) va shunga mos ravishda volt-amper V ∙ A. Ularning o'lchamlari bir xil va ular ko'rsatilgan qiymatlarni ajratishga xizmat qiladi. Quvvat o'lchagichlari - analog yoki raqamli vattmetrlar. Bilvosita o'lchovlar (masalan, ampermetr yordamida) har doim ham qo'llanilmaydi. Quvvat faktori kabi muhim miqdorni aniqlash uchun (fazani siljish burchagi bilan ifodalangan) faz o'lchagichlar deb nomlangan qurilmalar qo'llaniladi.
Chastotani f. Bu o'zgaruvchan tokning o'ziga xos xususiyati bo'lib, uning kattaligi va yo'nalishini (umumiy holda) 1 soniya davomida o'zgartirish tsikllari sonini ko'rsatadi. Chastotaning birligi teskari soniya yoki gerts (Hz): 1 Hz \u003d 1 s -1. Ushbu miqdor chastota o'lchagichlari deb nomlangan keng sinf asboblari yordamida o'lchanadi.
