O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

Nurlanishni kiritish va chiqarish qurilmalari
Nurlanishni kiritish va chiqarish qurilmalari maksimal mumkin bo'lgan quvvatni mos ravishda manbadan tolaga va toladan fotoqabulqilgichga uzatishni ta'minlashi kerak. Bu qurilmani tuzilishi, nurlanish manbalari, fotoqabulqilgichlar va optik tola xarakteristikalari bilan aniqlanadi.
Nurlanishni kiritish qurilmasi: A - nurlanish manbai; BMOT - bir modali optik tola; 1- sferik linza; 2 - bir modali optik konus; 3 - o'zak.
TOA liniyalari bo'ylab axborotni uzatishni eng muhim masalalaridan biri optik tolalarni ishonchli ulanishini ta'minlash hisoblanadi. Optik ulagich – bu nurlanishni kiritish va chiqarish joyida, tolali optik aloqa liniya traktining turli komponentlarini, optoelektron modullarni kabel tolalari bilan ulash, kabelning qurilish uzunliklarini bir-biri yoki boshqa komponentlar bilan ulash uchun mo'ljallangan qurilma. Ulagichlar ajraladigan va ajralmaydiganga bo'linadi. Ajralmaydigan ulanishni ta'minlovchi, asosiy montaj usuli payvandlash hisoblanadi. Ajraladigan ulagichlar (konnektor, connectors termini keng qo'llaniladi) ko'p martalab ulash/ajratish imkonini beradi. Bundan tashqari ajralmaydigan ulagichlar aniq doimiylikni ta'minlaydi, bu ajraladigan optik ulagichlarni yuqorida aytib o'tilgandek bir necha va ko'plab ulash ajratish kutiladigan joylarda, masalan, kommutasion panellarda yoki ulanishli krosslarda ishlatishni talab etadi.
Ajraladigan va ajralmaydigan optik ulagichlar
Ajraladigan optik ulagichlarning tuzilishi
Ulagichlarga quyidagi talablar qo'yiladi: kirituvchi yo'qotishlari va teskari aks etishlari kam, tashqi mexanik, klimatik va boshqa ta'sirlarga bardoshli, yuqori ishonchli, tuzilishi sodda va ko'p martalab takroriy ulanishlardan so'ng xarakteristikalari bir ozgina yomonlashishi kerak.
Shtekerli ulash: a - uya; b-shtir; d-ajraladigan ulagich; 1 – tola; 2 - kanal; 3 - birlashuvchi yuzalar
Optik tolalarni ajralmaydigan ulashlar Ajralmaydigan optik ulashni keng tarqalgan usullaridan biri shishadan tayyorlangan trubka yordamida ulash hisoblanadi. Bunday ulashda kiritiluvchi so'nish qiymati 0,29 dBni tashkil etadi. Dumaloq ariqchali–plastina yordamida tolalarni ulash usulida kiritiladigan so'nish sathi 0,5 dB ni tashkil etadi . Tola oxirlari aniq markazlashtirilib, so'ng yopishtiriladi yoki payvandlanadi
Trubka yordamida tolani ulash: 1 - vtulka; 2 - yopishtiruvchi kompaundni quyish uchun teshik; 3, 4 – tola.
Dumaloq ariqchali plastina va V-turdagi forma yordamida tolani ulash: 1-tola; 2-ariqchalar; 3-plastina; 4-qopqoq.