O‘zbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti samarqand filiali

Tarmokli ma’lumotlar modeli
Agar munosabatdagi joriy element bir necha berilgan elementga ega bulsa, bunday boglanishlarni ierarxik strukturalar bilan tavsiflab bulmaydi.
Bunday tuzilmalar tarmokli graflar bilan tavsiflanadi. Tarmokli strukturalarida element ixtiyoriy boshka element bilan boglanishi mumkin. YA’ni, tarmokli bir necha kichkina ob’ektlardan topgan yirik ob’ekt deb karash mumkin.
Ushbu chizmada boglanishlarni tarmokli modelda tasvirlanishi keltirilgan.
SHunday kilib, tarmokli model ma’lumotl elementlari orasidagi xilma-xil boglanishlarni ixtiyoriy kurinishdagi grafik yordamida akslantiradi. Tarmokli model yozuvlar tuplami va mos boglanishlar tuplamidan tashkil topadi. Boglanishlarni yaratish uchun aloxida cheklanishlar kuyilmaydi. Misol: oddiy tarmokli MB sxemasi sifatida kuyidagini keltirish mumkin.
Bulimda ishlaydi

Булим

хизматчи

Бошлик





Boshlikka ega

Tarmokli MB turida ma’lumotlar bilan kuyidagi ishlarni bajarish mumkin.

1. 
   MB yozuvlarini kidirish
   
2. 
   YAngi yozuvni yaratish
   
3. 
   Joriy yozuvni olib tashlash
   
4. 
   Joriy yozuvni tiklash
   
5. 
   YOZuvni boglanishga kushish
   
6. 
   YOZuvni boglanishdan olib tashlash
   
7. 
   Boglanishlarni uzgartirish
   

Misol:

Товар партияси

Сотиб олишга буюртма

Баҳолаш

Маҳсулот

Таъминловчи

Beshta toifali yozuvdan iborat bo‘lgan tarmoqli modelga misol.

YUkoridagi sanab utilgan MM dan tashkari xozirgi kunda kuyidagi MM lar xam amaliyotga kirib kelmokda.

1. 
   Kup ulchamli MM lar
   
2. 
   Ob’ektga yunaltirilgan MM lar
   

SHuningdek boshka MM larga asoslangan xar xil tizimlar xam ishlab chikilmokda. Bular katorida kuyidagilarni sanash mumkin.

1. 
   Ob’ekt- relyasion
   
2. 
   Semantik
   
3. 
   Yo‘naltirilgan
   
4. 
   Konseptual va boshkalar
   

Ulardan ba’zilari MB bilimlari bazasi va dasturlash tillarini integratsiyalashga (birlashtirishga) xizmat kiladi.