O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi

§ 5.4. Modul ulanishi va birlashishi asosida murakkablikni baholash

Modulli dasturiy ta’minot tizimi murakkabligining mumkin bo’lgan modellaridan biri uning modullarining asosiy xususiyatlariga asoslangan - har bir modulning ulanishi va har bir modul juftini birlashtirish. Yuqorida, modullarning ulanishi va birlashtirilishi uchun raqamli baho (0 dan 10 gacha) berilgan. Aytgancha, har xil mualliflar ushbu diapazonda modulning har bir turi uchun biroz boshqacha qiymatlar berishini unutmang. Dasturiy ta’minot tizimining murakkabligini S baholash uchun biz 0 dan 1 gacha bo’lgan raqamli diapazonni tanlaymiz. Bunday

holda biz yuqori ulanish va zaif birlashma nolga yaqin raqam bilan tavsiflanadi deb taxmin qilamiz. Shunday qilib, S qiymati biriga qanchalik yaqin bo’lsa, PS shunchalik murakkab bo’ladi. Raqamli bahoning qiymatiga bu yondashuv bilan, CC (ulanish kuchi) va SC (yopishish kuchi) koeffitsientlarining qiymatlarini 5.2- jadvalda ko’rsatilgan tartibda o’zgartirish zarur.

Modul ulanish darajasi

5.2- jadval

№ п/п	Modulli ulanish	Ulanish darajasi
1.	Funktsional	0 (kuchli aloqa)
2.	Axborot (ketma -ket)	0,1
3.	Kommunikativ	0,3
4.	Protsedurali	0,5
5.	Vaqt bo’yicha	0,7
6.	Mantiqiy	0,9
7	Moslik bo’yicha	1 (zaif aloqa)

Agar A moduli o’zgarsa, B va C modullarini o’zgartirish kerak bo’ladi (birinchi darajali bog’liqliklar). Biroq, modulni o’zgartirgandan so’ng, C moduli o’zgartirilgan bo’lsa ham, B modulini o’zgartirish kerak bo’lishi mumkin (ikkinchi darajali qaramlik: qirralar ac - cb). 4-rasmdan ko’rinib turibdiki, B moduli uchun uchinchi darajali bog’liqlik ham bo’lishi mumkin: ac - cd - de - eb qirralari (chekka eb nuqta chiziq bilan ko’rsatilgan)

5.4-rasm. Dastur modullari grafi¹²

¹² Данилкин Ф.А., Сычугов А.А. Конструирование программного обеспечения: учебное пособие. Изд-во ТулГУ, 2010.
Har qanday modul juftligi orasidagi bog’liqliklarni to’liq tasvirlash uchun to’liq bog’liqlik matritsasi hisoblanadi. Bu quyidagi bosqichlar ketma -ketligi yordamida amalga oshiriladi. 1. Grafikdagi har bir modul jufti orasidagi barcha yo’llarni (tsikllardan tashqari) toping. 2. Har bir topilgan yo’lning ehtimolliklarini mos keladigan yoylar uchun ehtimolliklar hosilasi sifatida hisoblang. 3. Modullar orasidagi bog’liqliklarni yo’llar ehtimolini hisobga olgan holda hisoblang, lekin yo’llarni bir -birini inkor etuvchi deb hisoblamang. Natijada, modullardan birini, agar boshqasi o’zgarsa, o’zgartirish kerak bo’ladi (ehtimol, bu nisbat nosimmetrik deb taxmin qilinadi).
Misol. 5.4-rasmda ko’rsatilgan modullar grafi uchun modullarning ulanishi va birlashishini tavsiflovchi quyidagi dastlabki ma’lumotlar berilgan bo’lsin:
sA = 0,5; sB = 0,7; sC = 0,3;
sD = 0,9; sE = 1,0; cAB = 0,5;
cAC = 0,7; cCB = 0,3; cCD = 0,1;
cDE = 0.3.

Graf yoylarining ehtimolligiga mos keladigan birinchi darajali matritsaning elementlarini hisoblaymiz: