O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

2-§. Naslchilik faoliyatini tartibga solishning huquqiy asoslari
 
 
CHorvachilikda mahsuldorlikka erishish ko‗p jihatdan seleksiya-
naslchilik ishlarining nechog‗li to‗g‗ri yo‗lga qo‗yilganiga bog‗liq. Shu 
bois mamlakatimizda jahonning ilg‗or tajribalarini qo‗llagan holda, chorva 
mollarining mahalliy zotlari genofondini saqlash, ko‗paytirish hamda 
sermahsul zotlarini yaratishga jiddiy e‘tibor qaratilayapti. Shundan kelib 
chiqib qishloq xo‗jalik faoliyatining alohida turlaridan yana biri bu 
naslchilik hisoblanadi.
 
Naslchilik - seleksiya maqsadida nasldor hayvonlarni urchitish, naslli 
mahsulot (material) etishtirish va undan foydalanish. Nasldor hayvonlar - 
qoramollar, qo‗ylar, echkilar, otlar, tuyalar, cho‗chqalar, shuningdek 
parrandalar, baliqlar, asalarilar, ipak qurti, yovvoyi hayvonlar (bundan 
buyon matnda hayvonlar deb yuritiladi) va ularning naslli mahsuloti 
naslchilik ob‘ektlari hisoblanadi.
Quyidagilar naslchilikning asosiy vazifalari hisoblanadi: 
Hayvonlarning nasldorlik va mahsuldorlik sifatlarini yaxshilash 
maqsadida naslchilik resurslarini yaratish, saqlash, takror ko‗paytirish va 
ulardan oqilona foydalanish; 
seleksiya jarayonida foydalaniladigan naslchilik resurslarining kelib 
chiqishi aniq hisobga olinishini, mahsuldorligini, tipi va boshqa sifatlari 
bo‗yicha baholanishini ta‘minlash; 
yangi foydali genetik belgilarga ega bo‗lgan hayvonlar olish; 
seleksiya ishida jahondagi eng qimmatli genofonddan samarali 
foydalanish; 

---

172 
muayyan joyga xos va mamlakatimizdagi yo‗q bo‗lib borayotgan 
zotlar genofondini saqlab qolish; 
mahsulot etishtiriladigan podalarda hayvonlarning nasldorlik va 
mahsuldorlik sifatlarini oshirish hamda sermahsul hayvonlarni jadal 
ko‗paytirish;
butun chorvachilik tarmog‗ining iqtisodiy samaradorligi va 
raqobatbardoshligini oshirish. 
Naslchilik ishi bilan shug‗ullanuvchi ilmiy-tadqiqot muassasalari, 
korxonalar 
va 
xo‗jaliklar, 
seleksiya 
markazlari, 
ippodromlar, 
immunogenetik nazorat laboratoriyalari, nazorat-sinov stansiyalari, 
embrionlarni ko‗chirib o‗tkazish (transplantatsiya) markazlari hamda 
boshqa yuridik va jismoniy shaxslar-naslli mahsulot egalari naslchilik 
sub‘ektlari hisoblanadi. 
O‗zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Agrosanoat 
majmui va oziq-ovqat xavfsizligi ta‘minlanishi ustidan nazorat qilish 
inspeksiyasining naslchilik sohasida vakolatli organ hisoblanadi. 
Ushbu inspeksiyaning vakolatlari quyidagilar:
Naslchilik zavodlari, naslchilik xo‗jaliklari va naslchilik fermalarini 
davlat attestatsiyasidan o‗tkazadi; 
Zotli mollardan oqilona foydalanilishi, hayvonlar va ularning 
urug‗lari eksport va import qilinishi ustidan nazoratni amalga oshiradi; 
Chorvachilikda naslchilik ishlarining hisobi yuritilishi ustidan 
nazoratni amalga oshiradi; 
davlat, idoraviy va xususiy sektorlardagi chorvachilikda naslchilik 
ishlari bo‗yicha mutaxassislar faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradi, 
ularning faoliyatini muvofiqlashtirib boradi; 
qishloq xo‗jaligi hayvonlarini zoti bo‗yicha rayonlashtirish 
rejalarining bajarilishini tekshiradi; 
nasldor hayvonlarning, naslchilik xo‗jaliklarining va podalarning 
davlat ro‗yxatidan o‗tkazilishini, seleksiya jarayonida foydalanadigan 
naslchilik resurslarining kelib chiqishi, mahsuldorligi hisobga olinishining, 
turi va boshqa sifatlari bo‗yicha baholanishining ishonchliligi 
ta‘minlanishi ustidan nazoratni amalga oshiradi; 
chorvachilikda naslchilik ishlari xo‗jaliklariga er uchastkalari 
ajratilishi va ulardan samarali foydalanilishi, omuxta em korxonalari 
tomonidan ishlab chiqariladigan mahsulotlarning sifat ko‗rsatkichlari 
ustidan nazoratni amalga oshiradi; 

---

173 
naslchilik mahsulotini (materialini) etishtirish va uning texnologik 
jarayonlarini tashkil etish muvofiqlashtirilishi ustidan nazoratni amalga 
oshiradi.