O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

9-BOB. QISHLOQ XO„JALIK FAOLIYATINING ALOHIDA 
TURLARINI HUQUQIY TARTIBGA SOLISH 
Urug‗chilik faoliyatini huquqiy tartibga solish tushunchasi va 
ahamiyati. Naslchilik faoliyatini tartibga solishning huquqiy asoslari. 
Veterinariya va seleksiya faoliyatini huquqiy tartibga solish. Asalarichilik, 
baliqchilik, ipakchilik, yilqichilik va uzumchilikni huquqiy tartibga 
solishning o‗ziga xos xususiyatlari. 
1-§. Urug„chilik faoliyatini huquqiy tartibga solish tushunchasi va 
ahamiyati 
Mamlakatimizda qishloq xo‗jaligini rivojlantirish uchun zarur 
iqtisodiy va tashkiliy-huquqiy asoslar yaratish bo‗yicha keng ko‗lamli 
ishlar olib borilmoqda. Qishloq xo‗jalik faoliyatining alohida turlari bir 
necha turlarga bo‗linadi. Ushbu faoliyatining alohida turlaridan biri bu 
urug‗chilik hisoblanadi.
Urug‗chilikning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
- qishloq xo‗jaligi ekinlarining o‗z urug‗chilik bazasini yaratish;
- navni yangilash va nav almashtirish jarayonida urug‗lik navlari va 
duragaylarining biologik hamda xo‗jalik jihatidan qimmatli xususiyatlarini 
saqlab qolish;
- mamlakatimiz va jahonning qimmatli genofondini saqlab qolish 
hamda undan samarali foydalanish;
- respublikaning turli tabiiy-iqlim mintaqalariga moslangan yangi 
tezpishar, serhosil, intensiv navlarini yaratish va ko‗paytirish;
- qishloq xo‗jaligini serhosil va yuqori sifatli urug‗liklar bilan 
ta‘minlash;
- urug‗liklarning sifati ustidan davlat nazoratini amalga oshirish;
- urug‗chilikka jahon tajribasi yutuqlarini joriy etish.
 
Urug„chilik–
urug‗arni yetishtirish, saqlash, realiztsiya qilish 
hamda ulardan foydalanish, shuningdek urug‗larning genetic (nav) va 
ekinboplik sifatlarini aniqlash bo‗yicha o‗tkaziladigan tadbirlar bilan 
bog‗liq bo‗lgan faoliyat.
 

---

170 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 15-martdagi 
―Tadbirkorlik faoliyatini himoya qilish tizimini tubdan takomillashtirish va 
prokuratura 
organlari 
faoliyatini 
optimallashtirish 
chora-tadbirlari 
to‗g‗risida‖gi PF–5690-son Farmoniga muvofiq, shuningdek, O‗zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan 
nazorat qilish inspeksiyasi faoliyatini samarali tashkil etish maqsadida: 
O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat 
majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasi faoliyatini tashkil etish chora-
tadbirlari to‗g‗risidagi qarori asosida O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish 
inspeksiyasi tashkil qilindi. 2018-yil 1-avgustdan Chorvachilikda 
naslchilik ishlari bosh davlat inspeksiyasi, ―O‗zsuvnazorat‖ respublika suv 
inspeksiyasi, ―O‗zdavurug‗nazoratmarkaz‖ qishloq xo‗jaligi ekinlari 
urug‗ini sertifikatsiyalash va sifatini nazorat qilish davlat markazi faoliyati 
tugatildi. 
Quyidagilar inspeksiyaning asosiy vazifalari etib belgilandi: 
a) qishloq va suv xo‗jaligi sohasidagi qonunchilik talablariga rioya 
etilishi holati; 
paxta va don ekinlari urug‗larini davlat tomonidan buyurtma qilish, 
tayyorlash, alohida qayta ishlash hamda saqlash bo‗yicha talablarga rioya 
qilinishi; 
davlat buyurtmasining rejali amalga oshirilishiga muvofiq 
hajmlarda qishloq xo‗jaligi va oziq-ovqat mahsulotlari zaxiralarini 
shakllantirish bo‗yicha talablar bajarilishi; 
don ekinlari, paxta va boshqa qishloq xo‗jaligi ekinlari urug‗lari, 
shuningdek, ulardan qayta ishlangan mahsulotlar davlat resurslarining 
sifati, ulardan oqilona hamda maqsadli foydalanilishi, ularning sifatli 
saqlanishi hamda nobudgarchiligi kamaytirilishi ta‘minlanishi; 
qishloq xo‗jaligi ekinlari navlarining genetik sofligi va urug‗lari 
sifati sohasidagi davlat siyosatining ijro qilinishi, akkreditatsiya sohasiga 
muvofiq urug‗larni sertifikatlash, urug‗ hamda ko‗chat materiallarining 
sifatini aniqlash va nazorat qilish bo‗yicha ishlarning amalga oshirilishi; 
qishloq xo‗jaligi yerlaridan oqilona foydalanish va ularni muhofaza 
qilish, Inspeksiya zimmasiga yuklatilgan vazifalar doirasida qonunchilik 
talablariga so‗zsiz rioya etilishi; 
sun‘iy suv obyektlarida suvdan oqilona va samarali foydalanilishi 
hamda suvdan foydalanish qoidalariga rioya etilishi; 
idoraviy bo‗ysunuvidan va mulkchilik shaklidan qat‘i nazar barcha 
korxonalar, muassasalar hamda tashkilotlarda chorvachilikda naslchilik 

---

171 
ishlari to‗g‗risidagi qonun hujjatlariga va boshqa normativ hujjatlarga 
rioya etilishi; 
qishloq xo‗jaligi, melioratsiya va yo‗l-qurilish texnikalarining 
texnik holati, ularning ekspluatatsiya qilinishi samaradorligi, shuningdek, 
servis va ta‘mirlash xizmatlarining sifati ustidan nazoratni amalga oshirish; 
b) eksport-import va respublika ichidagi tashishlarda don ekinlari, 
paxta xomashyosi, qishloq xo‗jaligi ekinlari urug‗lari va ulardan qayta 
ishlangan mahsulotlar sifatini majburiy davlat tekshiruvidan o‗tkazish; 
v) huquqbuzarliklarni aniqlash, ularning kelib chiqish sabablari va 
shart-sharoitlarini bartaraf etish choralarini ko‗rish borasida kompleks 
chora-tadbirlarni amalga oshirish; 
g) 
qonun 
hujjatlarida 
belgilangan 
tartibda 
ma‘muriy 
huquqbuzarliklar to‗g‗risidagi ishlarni yuritish,-deb ko‗rsatilgan.