O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

Totalitar rejim. 
Ushbu rejim XX asr mahsulidir. To’la asos bilan unga fashistik 
davlatlarni hamda «shaxsga sig’inish» davri sotsialistik davlatini kiritish mumkin. Totalitar 
rejim avtoritar rejimning eng keskin shaklidir. Totalitar davlat to’la qamrovli, to’la nazorat 
qiluvchi va hamma narsaga chuqur kirib boruvchi hokimiyatdir. 
Totalitar rejim - fuqarolar hayotiga o’z aralashuvini cheksiz-chegarasiz kengaytirgan, 
boshqaruvi ko’lamiga ularning butun faoliyatini va majburiy muvofiqlashtirishni ham 
ko’shib olgan siyosiy rejim demakdir. «Totus» so’zi lotinchada «jami, bir butun» ma’noni 
anglatadi. Binobarin, totalitar davlat hamma va jami narsalarni o’z komiga tortuvchi 
davlatdir. U fuqarolarning tashabbuskorligi nozarur va zararli, fuqarolar erkinligi esa xavfli 
va chidab bo’lmaydigan narsa degan qoidaga amal qiladi. YAgona hokimiyat markazi 
mavjud bo’lib, u hamma narsani bilish, hamma narsani oldindan ko’ra olish, hamma 
narsani rejalashtirish, hamma narsani amr qilishga da’vat etilgan hisoblanadi. Taniqdi 
huquqshunos I.Ilin bunday davlatni qanday ta’riflashiga e’tibor qiling-a: «Odatiy huquqiy 
ong, taqikdanmagan hamma narsaga ruxsat beriladi, degan nuqtai nazardan kelib chiqadi; 
totalitar davlat esa, butunlay boshqa narsani - yozilmagan hamma narsa man etiladi, deb 
uqtiradi. Odatiy davlat: sening xususiy manfaatlaring bor, unda sen erkinsan deydi; 
totalitar davlat: faqat davlat manfaatigina mavjud va sen unga bog’langansan, deya e’lon 
qiladi. 
Odatdagi davlat o’zing o’yla, erkin e’tiqod qilaver, o’z ichki hayotingni o’zing 
xohlaginingcha quraver, deb ruxsat beradi; totalitar davlat: yozilganlarnigina o’yla, 
e’tiqodning keragi yo’q, o’z ichki hayotingai ko’rsatmalar asosida kurasan, deb talab qiladi. 
Boshqacha aytganda: bu yerda boshqaruv hamma narsani qamrab oladi, inson har 
tomonlama asoratga solingan, erk jinoyat hisoblanib, jazoga tortiladi»
18
. 
Shu munosabat bilan I.Ilin, totalitarizm mohiyati