O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

 
4-§. Huquqni qo’llash aktlari 
Huquqni qo’llash aktlari 
- konkret shaxs (shaxslar)ning huquqlarini, 
majburiyatlarini yoki ularning yuridik javobgarlik darajasini belgilovchi, yuridik faktlar va 
huquq normalariga asoslanib vakolatli organ yoki mansabdor shaxs tomonidan 
chiqariladigan huquqiy aktdir. 
Huquqni qo’llash aktlari quyidagi bir qator xususiyatlarga ega: 
1) ular vakolatli organlar va mansabdor shaxslar tom-nidan chiqariladi. Bundan esa 
huquqni qo’llash aktlarining davlat-hokimiyat xarakteriga ega ekanligi kelib chiqadi; 
2) bu aktlar qat’iy individuallashgan bo’lib, ular konkret shaxslar va hodisalarga 
qaratilgan bo’ladi; 
3) bu aktlarning bajarilishi davlatning majburlov kuchi bilan ta’minlanadi; 
4) huquqni qo’llash aktlari bir marta qo’llaniladi, shuning bilan u o’z kuchini 
yo’qotadi. 
Huquqni qo’llash aktlari xilma-xil bo’lib, ularni bir necha mezonlarga ko’ra tasniflash 
mumkin. 
 
Huquqni qo’llash aktlarining turlari 
№ 
 
Mezon
lar 
 
Turlari 
 
Misollar 
 
1 Sub’ekglarga 
ko’ra 
davlat hoknmiyati organlari 
aktlari 
Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan 
qarorlar, Prezident Farmonlari 
davlat boshqaruvi organlari 
aktlari 
vazirliklar, davlat ko’mitalari, hokimliklar 
qarorlari, farmoyishlari va hokazo 
sud organlari aktlari 
sud qarorlari, ajrim va xukmlari 

---

184 
nazorat organlari aktlari 
soliq inspeksiyasi, prokuratura va hokazo 
aktlari 
mahalliy o’zini o’zi boshqarish 
organlari aktlari 
fuqarolar yig’inlari qarorlari 
2. 
Huquqiy ta’sir 
etish 
xarakteriga 
ko’ra 
regulyativ (tartibga soluvchi) 
qo’riqlovchi 
3. 
Ahamiyatga 
ko’ra 
asosiy yordamchi 
4. 
Ifoda etish 
shakliga ko’ra 
rasmiy hujjatlar ustiga 
yozilgan ko’rsatma 
(rezolyutsiya) 
og’zaki 
Huquqni qo’llash aktlari qabul qilinganda asoslantirilganlik, qonuniylik va maqsadga 
muvofiqlilik talablariga amal qilinishi lozim.