O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

Sistematik usulda 
- tatbiq etiladigan huquqiy normaning mazmunini boshqa 
huquqiy normalar bilan solishtirib, uning tegishli huquq sohasi normalari tizimidagi o’rnini 
aniqdash kerak. Bu usudtsa tatbiq etilayotgan huquqiy normaning yangisi bilan 
almashtirilganligi, qo’llashda qoidadan istisno bor-yo’qdigi aniqlanadi. Masalan, O’zR 
FKning 321-moddasida mulkni ijaraga oluvchi tomonidan yomonlashtirilgan holda 
etkazilgan zararlarning ijaraga beruvchiga to’lanishi to’g’risida aytiladi. Zararning to’la-nishi 
to’g’risida O’zR FKning 479-modtsasida ham aytiladi. Bu erda zarar etkazilishi, shartnoma 
bo’yicha olingan majburiyatning buzilishi uchun bu moddalar bir-biri bilan solishtirilib, 
etkazilgan zararning undirilishi masalasi o’zR FKning 479-moddasi bilan emas, balki 321-
moddasi bilan hal etiladi. 
Huquqiy normalarning mazmuni yuqoridagi usullar bilan sharhlanadi. 
 

---

187 
2-§. Huquq normalarini sharhlash turlari 
Huquq normalarini sharhlash masalasi - huquqning mazmunini ochish, tushuntirish 
va huquqiy hujjatlar yuridik mohiyatini yoritishga qaratilgan faoliyatdir. Buni amalga 
oshirishda huquqiy normalarni sharhlovchi sub’yektlarning roli katta. 
O’zbekiston Respublikasida huquqiy normalarni sharhlaydigan sub’yektlar 
quyidagilardan iborat: davlat hoki-miyati vakillik organlari, davlat boshqaruv organlari, sud 
organlari, prokuratura va boshqa organlar, jamoat birlashmalari, mansabdor shaxslar va 
fuqarolar. Shu sub’yektlar huquqiy normalarni sharhlaganda ularning mazmunini to’g’ri 
tushunib, huquqiy normalarni ko’llab, turmushdagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga soladi. 
Huquq normalarini sharhlash ularni qo’llaydigan sub’yektiga qarab, ikki guruhga: 
rasmiy va norasmiy sharhlashga bo’linadi. 
Rasmiy sharhlash 
- turmushda qo’llaniladigan huquqiy normalarni rasmiy 
sharhlash vakolatli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi. Bu sharh barcha 
sub’yektlar uchun majburiy bo’ladi. 
O’zbekiston Respublikasida huquqiy normalarni sharhlash bilan o’z vakolati doirasida 
quyidagi davlat organlari shugullanadi: O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, Prezident, 
Vazirlar Mahkamasi, vazirliklar, davlat qo’mitalari, Qoraqalpogiston Respublikasi Jo’qorgi 
Kengesi va Vazirlar Kengashi. 
Rasmiy sharhlash