O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik Universiteti Jinoyat-protsessual huquqi darslik

Masalani jinoyat protsessi prinsiplaridan kelib chiqqan holda tahlil qilib, tergovchining harakatlariga baho bering.

III BOB. JINOYAT PROTSESSINING ISHTIROKCHILARI

(Muallif – yuridik fanlar nomzodi, dotsent D.B.Bazarova)


Annotatsiya: O‘quvchilar tomonidan mazkur mavzu o‘rganilishi jinoyat protsessi ishtirokchilari tushunchasi va ularning tasnifi; ishtirokchilarning huquqiy maqomi, ya’ni ularning protsessual huquq va majburiyatlari haqida ma’lumot olishga imkon beradi.

3.1. Jinoyat protsessi ishtirokchilari tushunchasi va ularning tasniflanishi

Jinoyat protsessi ishtirokchilari deb, jinoyat sudlov ishlarini yuritishda qonun bilan belgilangan tartibda muayyan bir funksiyani bajarishga yo‘naltirilgan va qonun bilan tegishli huquq va majburiyatlarga ega bo‘lgan davlat organlari, mansabdor shaxslar va fuqarolarga aytiladi.

Amaldagi jinoyat protsessual qonunchilikka ko‘ra jinoyat sudlov ishlarini yuritish ishtirokchilari quyidagicha tasniflanadi.

1. Jinoyat ishini yuritishga mas’ul bo‘lgan davlat organlari va mansabdor shaxslar: a) sud (28-modda); b) prokuror (33-modda); v) tergovchi (35-modda); g) tergov boshqarmasi, bo‘limi, bo‘linmasi, guruhi boshlig‘i va uning o‘rinbosari (37-modda); d) surishtiruv organlari (38-modda); e) tergovga qadar tekshiruv organlari (39¹-modda).
2. Jinoyat protsessida o‘z moddiy, ma’naviy va shaxsiy manfaatlarini himoya qiladigan ishtirokchilar: a) ayblanuvchi (45-modda); b) gumon qilinuvchi (46-modda); v) jabrlanuvchi (54-modda); g) fuqaroviy da’vogar (56-modda); d) fuqaroviy javobgar (58-modda).
3. O‘zgalar manfaatini himoya qiladigan ishtirokchilar: a) himoyachi (49-modda); b) guvoh advokati (66¹-modda); v) qonuniy vakil (60-modda); g) vakillar (62-modda).
4. Jamoatchilik nomidan ishtirok etuvchi: a) jamoat birlashmalari, jamoalar va ularning vakillari (40-,41-moddalar); b) jamoat ayblovchilari (43-modda); v) jamoat himoyachilari (44-modda).
5. Jinoyat sudlov ishlarini samaradorligini oshirishga yordam beruvchi ishtirokchilar: a) guvoh (65-modda); b) ekspert (67-modda); v) tarjimon (71-modda); g) xolis (73-modda); d) mutaxassis (69-modda); e) sud kotibi (32-modda).