O’zbekiston Respubilkasi axborot texnalogiyalari va kommunikatsiyalari rivojlantirish Vazirligi Toshkent axborot texnоlogiyalari universiteti Samarqand filliali

F.Teylor ta’limotining asosiy mazmuni - yollanma ishchilar mehnatining unumdorligini oshirishda g’oyatda samarador va maqbul usullarni izlash.
Uning prinstiplariga binoan:

mehnatning har bir jarayoni, uning ko’lami va ketma-ketligi aniq, puxta ixtisoslashtirilishi shart;

har bir mehnat turi qat’iy vaqt oralig’ida taqsimlanishi lozim;

har bir mehnat jarayoni va hatto har bir harakat puxta ishlab chiqilgan qoidalarga bo’ysundirilgan bo’lishi kerak;

yuqoridan belgilab berilgan ish usullari va qoidalarni bajarish uchun doimiy talabchan nazorat amalga oshirilishi lozim;

ishchilar malakasi va saviyasiga qarab joy-joyiga qo’yilishi shart;

boshqaruvchi bilan boshqariluvchi mas’uliyatini aniq belgilash va vazifalarini to’g’ri taqsimlash shart.

“Mumtoz”chilar tashkilotga keng qamrovli kelajak nyqtai nazaridan yondoshib, undagi umumiy xususiyatlar va qonuniyatlarni aniqlashga urinishgan. Maqsad – boshqarishning unversal usullarini yaratish orqali muvaffaqiyatga erishish edi. Ular boshqarishning quyidagi ikki jihatiga e’tiborni qaratishgan:

• 
  Tashkilotning oqilona boshqaruv tizimini ishlab chiqish. Ular tashkilotni bo’linmalar yoki ishchi gypyhlapga bo’lishni, moliya, ishlab chiqarish va marketing boshqarishni takomillashtirishning muhim tomonlari deb hisoblashgan;
  
• 
  Tashkilotning oqilona tarkibi va ishlovchilarning oqilona boshqarilishiga erishish shu maqsadda boshqarishda yakkaboshlik bo’lishini va ishchi faqat bitta boshliqdan topshiriq olishi va unga bo’ysunishi lozim degan g’oyani ilgari surishgan.
  

A.Fayol boshqaruv fanining rivojlanishiga salmoqli hicca qo’shgan franstuz olimlaridandir. U Fransiyadagi ko’mir qazib oluvchi yirik kompaniyani boshqargan. A.Fayol o’zining boy amaliy tajribasini “Umumiy va sanoat boshqaruvi” (1916) nomli kitobida umumlashtirgan. Uning ilgari cypgan quyidagi boshqaruv g’oyalari hozirgi kunda ham o’z ahamiyatini yo’qotmagan. (1-jadval).