O‘zbekiston o’z mustaqilligini qo‘lga kiritganidan so‘ng sobiq

O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rivojlanishi
(% hisobida)

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi	2000 yil	2005 yil	2010 yil
YaIMda	31,0	38,2	52,5
Sanoatda	12,9	10,0	21,1
Ish bilan band bo’lganlarning umumiy sonida	49,7	64,8	74,3
Eksportda	10,2	6,0	13,6

Mamlakatimizda o’tgan 20 yil ichida tashqi savdo aylanmasi 805,6 million AQSh dollaridan 21,8 milliard dollarga, ya’ni 27,1 barobar o’sdi. Jumladan, eksport hajmi 442,7 million dollardan 13,1 milliard dollarga, yoki 29,5, import 362,9 million dollardan 8,8 milliard dollarga yoki 24,2 barobar ko’paydi. Ayni paytda tashqi savdoning ijobiy saldosi 79,8 million dollardan 4,2 milliard dollarga, ya’ni 53 barobar ortdi. Bu oltin-valyuta zaxiralarimizning muttasil o’sishi
va milliy valyutamiz barqarorligini ta’minlashga ham xizmat qilmoqda. Eksport
va importning tarkibi keskin o’zgardi. Mustakillikkacha O’zbekiston chetga xom ashyo chiqaradigan va tayyor mahsulotlar, asosan, iste’mol mollarini olib keladigan mamlakatdan bugun qo’shimcha qiymat yuqori bo’lgan tayyor mahsulotlarni tobora ko’p va keng eksport qilayotgan, ishlab chiqarishni texnik va texnologik modernizasiya kilishga muljallangan texnika va asbob-uskunalarni import qiladigan mamlakatga aylandi. Mashina va uskunalarning import tarkibidagi ulushi izchil o’smokda: 1990-yilda 12,1 foizni tashkil qilgan bo’lsa, 201 0 yilda 44,1 foizgacha yetdi.

Eksportning tarkibi diversifikasiya qilinishi natijasida paxta tolasi ulushi jiddiy kamaydi. Uning eksportdagi ulushi 1990 yilda 59,7 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2010 yilda 11,3 foizdan oshmadi. Oziq-ovqat mahsulotlari importa o’tgan davr mobaynida 48,9 foizdan 10,9 foizga tushdi.

Tashqi savdo geografiyasi ham diversifikasiyalashdi. Ilgari, birinchi navbatda, sobiq ittifoq tarkibidagi respublikalar va sosialistik lagerga kiruvchi mamlakatlar, sosialistik yo’nalishni tanlagan davlatlar bilan tovar ayirboshlash va savdo-sotiq amalga oshirilishi shart bo’lgan.