O‘zbekiston milliy universiteti jurnalistika fakulteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi

Ilmiy uslubning janr xususiyatlari

Mono-grafiya
Darslik
Risola
O‘quv qo‘llan-masi
O‘quv-metodik qo‘llanma
Dastur
Ma’ruza matnlari
Taqriz
Referat

4. so‘ZLASHUV USLUBI

• Kundalik hayotda oilada, ko‘cha – ko‘yda, ish joylarida va boshqa joylarda kishilarning bir-biri bilan erkin muloqotga kirishuvi va fikr almashish jarayonida qo‘llanadigan nutq uslubi so‘zlashuv uslubi deyiladi. So‘zlashuv uslubi adabiy va oddiy so‘zlashuv uslublarini o‘z ichiga oladi.
• So‘zlashuv uslubining har ikki turi ko‘pincha dialog shaklida ro‘yobga chiqadi. Bu uslubda so‘zlar odatda kinoya, piching, qochirmalarga boy bo‘ladi. So‘zlashuv uslubining yana bir o‘ziga xos xususiyati erkinligidir. Jumlalar qisqa va ta’sirli bo‘lib, ko‘pincha so‘z – gaplar, to‘liqsiz gaplar, maqol va matallar hamda iboralardan keng foydalaniladi.

5. RASMIY-IDORAVIY USLUB

Rasmiy diplomatik uslub jamiyatdagi ijtimoiy, huquqiy munosabatlar, davlat va davlatlararo rasmiy, siyosiy-iqtisodiy, madaniy aloqalar uchun xizmat qiluvchi nutq uslubidir.

Bu uslub adabiy tilning yozma shakliga xos bo‘lib, muayyan nutqiy qolip, qat’iy odat tusiga kirib qolgan shakllarga ega bo‘lgan nutq uslubi sanaladi. Barcha qonunlar, Prezident farmonlari va hukumat qarorlari, turli qolipdagi muhim hujjatlar, xalqaro bitim va shartnomalar, ish qog‘ozlari, idoralararo yozishmalar va shu kabilar shu uslubda yoziladi. Bu uslub davlat arboblari o‘rtasidagi diplomatik munosabatlarda, idora, korxona, muassasa larning rasmiy ish yuritish jarayonlarida, jamiyatdagi ijtimoiy, huquqiy munosabatlarda o‘z aksini topadi.

5. Rasmiy-idoraviy uslub xususiyatlari

Nutqiy qoliplar
Aniqlik va ixchamlik
Kasbga oid so‘zlar
Atamalar
Aniq va ravshan ifoda
Tayyor sintaktik qurilmalar

6. Publitsistik uslub