O’zbekiston milliy universitet

Mereologik nigilizm
Bizning davrimizda nigilizm kabi tushunchaning eng keng tarqalgan turlaridan biri mereologikdir. Uni ma'lum bir falsafiy pozitsiya sifatida tushunish odatiy holdir, unga ko'ra qismlardan tashkil topgan ob'ektlar mavjud emas, faqat qismlardan iborat bo'lmagan asosiy ob'ektlar mavjud. Misol tariqasida o'rmon bo'lishi mumkin. Nigilist haqiqatda u alohida ob'ekt sifatida mavjud emasligiga ishonch hosil qiladi. Bu cheklangan makonda juda ko'p o'simliklar. "O'rmon" tushunchasining o'zi fikrlash va muloqotni osonlashtirish uchun yaratilgan.
Geografik nigilizm
Nigilizmning barcha turlari mavjud. Ular orasida geografik joy bor. Bu nomuvofiq foydalanishni rad etish va noto'g'ri tushunishda yotadi:
geografik yo'nalishlar;
dunyo qismlarining geografik xususiyatlari;
geografik yo'nalishlarni almashtirish;
madaniy idealizm bilan dunyoning qismlari.
Nigilizmning bu turi yangi tushunchadir. Bu ko'pincha noto'g'ri deb ataladi, tabiiy sharoitlarning ma'nolari inkor etilganda va insoniyat jamiyatini moddiy dunyodan tortib olishga harakat qilganda, idealizmga kelish mumkin. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, bu kamchilik shundaki, agar tabiiy muhit e'tiborga olinmasa, bu ushbu shartlarni etarlicha baholamaslikka olib kelishi mumkin. Ularning ta'sirini hisobga olgan holda, uning turli bosqichlarida tabiiy sharoitlarning bir xil birikmasi turli xil ma'nolarga ega bo'lishi va shu bilan birga, har xil e'tibor berishini tushunish kerak.
Epistemologik nigilizm
Gnoseologik nigilizm bilimga erishish imkoniyatining shubhaliligini tasdiqlovchi skeptitsizmning radikal shakli sifatida tushuniladi. U qadimgi yunon tafakkurining ideal va umuminsoniy maqsadiga munosabat sifatida vujudga kelgan. Sofistlar birinchi bo'lib skeptitsizmni qo'llab-quvvatladilar. Bir muncha vaqt o'tgach, ideal bilish imkoniyatini inkor etuvchi maktab shakllandi. O'shanda ham nigilizm muammosi tushunilgan edi, bu uning tarafdorlarining kerakli bilimlarni olishni istamasligidan iborat.