O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd



Download 1,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet121/184
Sana23.02.2022
Hajmi1,56 Mb.
#163407
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   184
Bog'liq
Ozbekiston-Milliy-Ensiklopediyasi-Ch-harfi

ЧИХАЧЁВ ТИЗМАСИ - Олтойнинг 
жан.шаркидаги тоғ тизмаси. РФ Олтой 
улкаси, Тива Республикаси худудида, РФ 
билан МХР чегараси бўйлаб чўзилган. 


www.ziyouz.com кутубхонаси
124
Уз. 100 км, энг баланд жойи 4029 м. Асо-
сан, қумтош, сланец, оҳактош, кристалли 
сланец ва кварцитлар дан тузилган. Ки-
чик музликлар мавжуд. Ён бағирлари, 
асосан, шувоқли дашт ўсимликлари 
билан қопланган. Сувайирғич қисмида 
тошли тундра мавжуд. Тизма рус геогра-
фи ва геологи П.А.Чихачёв номи билан 
аталган. 
ЧИЧЕН-ИЦА (ChichenItza) Юкатан 
я.о.нинг шим.даги майяларнинг сиёсий 
ва маданий маркази. Мил. 8-а.да бар-
по этилган деб тахмин этилади. 10-а.да 
тольтеклар томонидан босиб олинган. 
11а. ўрталаридан Ч.И. тольтекларнинг 
Юкатандаги давлати пойтахтига айлан-
ган. Майяпана, Ушмаль ва Ицмаль каби 
шаҳардавлатлар қўшинлари томонидан 
1178 й. вайрон қилинган. Испанлар исти-
лоси даврида (16-а. ўртаси) Ч.И. хароба 
ҳолатида бўлган. Ч.И. ҳудудида бир неча 
марта қазишма ишлари олиб борилган; 
майятольтекларга мансуб энг муҳим 
меъморий обидаларга «Қизил уй», «Аёл 
монастири», «Черков», «Қоракўл» ра-
садхонаси, «Жангчилар ибодатхонаси», 
Кукулькан ибодатхона эҳроми («Касти-
льо»), тўп ўйнашга мўлжалланган катта 
стадион ва б.ни киритиш мумкин. Кўплаб 
монументалдекоратив ҳайкалтарошлик 
намуналари вгг*деворий расмлар топил-
ган.
ЧИЯБЎРИ, шақал (Canis aureus) — 
йиртқичлар туркумининг итсимонлар ои-
ласига мансуб сут эмизувчи ҳайвон. Тана-
си 71—85 см, думи 20—36 см, оғирлиги 
7—13 кг. Қишда юнги хира сарғиш, кул-
ранг (елкасида қора аралаш), ёзда малла 
рангда, қораси кам. Думи маллақўнғир, 
учи қора. Ч. дарё ва кўл қирғоқларидаги 
тўқай, бутазорларда инда яшайди; 
бошқа 
ҳайвонлар 
инидан, 
табиий 
чуқурчалардан фойдаланади (баъзан ўзи 
уя қазийди). Март—майда 4—9 та бола 
туғади. Ҳаммахўр, ҳар хил ҳайвон ҳамда 
ўсимлик маҳсулотлари, ўлимтиклар ва б. 
билан озиқланади. Шим. Африка, Жан. 
Осиё, ЖанубиШарқий Европа, Болқон 
я.о. ва Арабистонда тарқалган. Кавказ, 
Ўрта Осиё, баъзан Молдавияда ҳам уч-
райди. Аҳоли яшайдиган пунктларга 
яқин жойлардаги Ч.лар ўлимтиклар би-
лан озиқланиб, баъзи юқумли касаллик 
қўзғатувчиларини тарқатади ва парран-
даларни еб зиён келтиради. Мўйнаси си-
фатсиз.

Download 1,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish