O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭРДОНАБИЙ, Эрдонабек, Эрдо-
нахон (1720—1764) — Қўқон хони 
(1751—64). 1752 йил 
Қайнардаги 
жунғарлар орасида яшовчи Бобобек 
тахтга даъво билан чиқиб, 10 ой Қўқонда 
ҳукмронлик қилган. Сўнгра 1753 йил 
амалдорлар кенгаши қарорига кўра, 
Қўқон қўшинлари Ўратепани эгал-
лаш учун жўнатилган. Сафар чоғида 
Бешариқца Бобобек ўлдирилган ва 
тахтга яна Э. ўтказилган. Манбаларга 
қараганда Э. адолатли ҳукмдор бўлган. 
Э. ўз ҳудудини кенгайтиришни давом эт-
тирган, Ўратепага юриш қилган (1754), 
бироқ муваффақиятсизликка учрагач, 
Қўқонга чекинган. 1758 йил Э. Ўратепага 
қайта юриш қилиб шаҳарни эгаллаган. 
1762 йил Хитой элчилари келиб Хитой-
нинг Туркистон ва Самарқандга юриш 
қилмоқчи эканлигини, бунинг учун Э. 
одамлар, отлар, ҳўкиз ва қўйлар ажрати-
ши лозимлигини айтадилар. Э., Ўратепа 
ва Хўжанд ҳокими Фозилбий ҳамда 
қирғиз султонлари кенгашиб Аҳмадшоҳ 
Дурронийдан ёрдам сўраб, Афғонистонга 
нома юборганлар. Аҳмадшоҳ Ўрта Осиё 
хонлари билан тузилган иттифоққа бош 

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
180
бўлади. Гарчи бу иттифоқ натижасиз ту-
гаган бўлса ҳам Хитойнинг жунғарларга 
тегишли ҳудудларини Тошкент, Сайрам, 
Сузоқ ва Туркистонгача кенгайтириш ни-
ятлари барбод бўлган.
Ад.: Бобобеков Ҳ.Н., Қўқон тарихи, 
Т., 1996.
ЭРДЭНИДЗУ — тарихий-маъмурий 
ёдгорлик, Монголиядаги дастлабки буд-
да ибодатхонаси. Хангай тоғларининг 
шарқий ён бағрида, Урхун дарёсининг 
юқори оқими бўйида жойлашган. 1585 
йил барпо этилган. Ўрта асрларда Мон-
голиянинг энг йирик диний ва сиё-
сий маркази бўлган. 18-асрда вайрон 
қилинган, 18-аср охиридан аҳамиятини 
йўқотган. Кўплаб ўзига хос минорала-
ри (субурганлар) ва дарвозалари бўлган 
қадимий ибодатхоналар сақланган. Э.д. 
монгол меъморлигининг ажойиб ёдгор-
лиги. Ҳоз. музей.Э.д. яқинида қадимий 
мўғулларнинг пойтахти — Қорақурум 
харобалари бор.