O’zbekiston ko’llari va suv omborlari

O’zbekiston ko’llari

O’zbekiston hududida ko’llar nisbatan kam bo’lib, ular notekis joylashgan. Respulikamizda joylashgan ko’llarning aksariyati kichik bo’lib, mahalliy ahamiyatga ega. O’zbekiston hududidagi ko’llar qozonining paydo bo’lishi jihatidan bir xil emas. Lekin ularning ko’pchiligi tekislik qismida daryo

vodiylargajoylashgan qayir ko’llaridir. Aksincha, Respulikamiz tog’li qismidagi ko’llar va to’siq(to’g’on), morena va tektonik ko’llardir. O’zbekiston hududidagi ko’llar soni (5360ta ko’l) 100% desak, shuning 56.5% uning tekislik qismida, 43.5% esa tog’li qismida joylashgan. Lekin suv

yuzasi maydonning kattaligi jihatdan tekislikdagi ko’llar oldinda bo’lib, 67% ni tashkil etadi.

O’zbekiston hududining tekislik va tog’li qismida ko’llar notekis joylashgan. Respulikamiz tog’li qismining 1000 – 2000m balandliklarida (87ta ko’l mavjud) kamroq, aksincha, 2000 – 3000m balandliklarida (165ta ko’l mavjud) ko’proq, 3000m dan baland qismida esa ko’p (2083ta ko’l)joylashgan. Lekin bu ko’llar maydoni kichik bo’lib, ularning eng muhimlari Isfayram daryo

havzasidagi Shovurko’l, Nihnach, Qorataka, Chotqol – 1, Chotqol – 2, Shohimardon yaqinidagi Qubbonko’l, Ohangaron havzasidagi Arashan, Sherobod havzasida joylashgan Kanbeshbuloq ko’li va boshqalar. O’zbekiston hududidagi ko’llarning ko’pchiligi uning tekislik qismida, hususan Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon, Chirchiq kabi daryo vodiylarida, asosan, ulaning quyi qismlarida joylashgan.

Bu ko’llarning ko’pchiligi sayoz va sho’r bolib, bahorda hamda daryo suvi

Bu ko’llarning ko’pchiligi sayoz va sho’r bolib, bahorda hamda daryo suvi

ko’paygan vaqtda suvlarga to’lib, yozning ohiriga borib suvi juda ozayib,

sayozlashib ba’zilari qurib, botqoqlik shoshakka aylanib qoladi. O’zbekiston

tekislik qismida ko’llar kelib chiqishi jihatidan turlichadir. Ba’zilari daryo

vodiylarining pastqam joylarida hosil bo’lib, yomg’ir, qor, irigatsiya

shahobchalarining tashlama suvlari yoki yer osti suvlaridan, ba’zan esa daryolar