O'zbekiston islom obidalari Buxoro. Ismoil Somoniy maqbarasi

Toshkent. Xo'ja Alambardor maqbarasi
XIX asr. Bu maqbara Islom dini arboblaridan Xo'ja Abdul Aziz Alambardor nomi bilan bog'liqdir. Islom fotihlari hijriy 135-145 yillar oralig'ida qadimgi Choch (Shosh - hozirgi Toshkent) shahriga kelganida lashkarning bayroq ko'taruvchisi - alambardori Abdul Aziz Samarqand darvoza tashqarisiga Islom tug'ini qadagan. O'sha joy hozirgi Xo'ja Alambardor qabristonining o'rtasi bo'lib, keyinroq bu yerda bir sag'ana qurilgan. Xo'ja Alambardor Abdul Aziz umrining oxirgi yillarini Isfijob (Sayram)da o'tkazadi va o'sha yerda vafot etadi. Keyinroq uning qabri yon atrofiga Ahmad Yassaviyning ota-onalari ham qo'yilgan. Demak, mazkur maqbarada Xo'ja Alambardorning o'zi yo'q. Ammo ichida katta-kichik beshta qabr mavjud. Maqbara bir necha marta qayta tiklangan. Ichida o'sha vaqtda qo'yilgan Islom bayrog'i tug'i hamon saqlanadi. Tug'da "Alloh" va "Muhammad" so'zlari yozilgan.

Xiva. Said Magrumjon maqbarasi
X1X asrning ikkinchi yarmi. Ichan qal'a majmuasi tarkibiga kirgan Sirchali arig'i bo'yidagi Cho'pon Eshon qabristonida joylashgan. Bu mukammal madaniy-me'moriy majmuaga mahobatli uchta obida kiradi. Ularning eng yirigi to'g'ri to'rtburchakli bo'lib, turli kattalikdagi uchta madrasadan iborat. Kattasi uzunasiga janubiy-sharqqa cho'zilgan, ikkita kichkina madrasa g'arb tomondan unga birikkan bo'lib, g'arb-sharq tomonga cho'zilgan. Hovli ichkarisida g'arb tomondan markazga ozgina siljigan holda Shayx Said Magrumjon maqbarasi joylashgan. Uning tepasiga katta gumbaz qurilgan. Said Magrumjon zamonasining yetuk allomalaridan hisoblangan. Xalqqa ma'rifat tarqatishda katta xizmat qilgan.

Xiva. Olloqulixon madrasasi
XIX asrning birinchi yarmi. Xivadagi Olloqulixon madrasasining qurilishi Ichan qal'aning yaxlit majmua bo'lib shakllanishi tarixi bilan uzviy bog'liqdir. Madrasa qarshisidagi Xo'jamberdibiy madrasasiga o'xshatib ishlangan. Natijada O'rta Osiyo me'morligida keng tarqalgan usulda qo'shmadrasa hosil bo'lgan. XIX asrdan yodgorlik bo'lgan bu madrasani Xiva xoni Muhammad Rahimxonning o'g'li Olloqulixon 1834 yili qurdirgan. Olloqulixon mamlakatda bunyodkorlik ishlariga katta ahamiyat bergan. Uning davrida karvonsaroy, tim, toshhovli, Oqmasjid, Saidboy masjidi kabi inshootlar barpo etilgan.